ภาษาอีสานมาใหม่ 6558 - 6567 จาก 17431
-
ฮับฮีบ
แปลว่า : รีบรับ อย่างว่า เจ้ากูเดินดุ่งดั้นใดเที่ยวเถิงเฮา นี้เด ตนเดียวปองปรารถนาใดบ้าง แต่นั้นกุศเถรไท้ธรงธรรมฮับฮีบ ข้าก็มักใคร่ด้วยดูบ้านเบิ่งเมือง เจ้าเอย (สังข์). -
ฮับพากย์
แปลว่า : รับคำพูด อย่างว่า เมื่อนั้นท้าวใหญ่ฮู้ฮับพากย์เทโว พงศ์พันธุ์ยังค่อยคงคบหน้า ท่อแต่กีโสก้ำแดนใดหายห่วง แค้นแต่ข้าพระบาทเจ้าใจข้องขอดขนัง (สังข์) เขาก็ประกอบข้อฮับพากย์ถวายกลอน ชมพูทังสากลเดิดโดยดอมเจ้า หลอนว่าแกวมวลเต้าเต็งมาขนงคว่างเมื่อใด กูจักแส้สะค้อมเขียวเข้าแข่งพาน (ฮุ่ง). -
ฮับ
แปลว่า : รับ รับสิ่งของหรือคำพูด เรียก ฮับ อย่างว่า ภูชัยท้าวธรงสั่งเติมคดี สองขุนฮับเลิกลาลงห้อง พอยามย้ายยอพลพรากข่วง สองอ่อนท้าวทวนเข้าป่าไป (สังข์) แต่นั้นป้าซึ่มขึ้นเมิลผ่อชานขวาง กะดิงทองนันเครื่องคำเคียนช้าง อันนั้นฮอยว่าไทเฮาผ้ายเมืองปะกันมาฮอด จริงแล้ว ง้อมอู่อั้วลงพร้อมฮับอวน (ฮุ่ง). -
ฮัน
แปลว่า : ตี ตีฆ้อง เรียก ฮันฆ้อง อย่างว่า ฮื่นฮื่นเที้ยนพลพวกประดับดี ฝูงครัวควายแจกปุนไปฆ่า โงงโงงฆ้องเภรีฮันป่าว เปื้องแขกลุงซึ่มเอ้าลุ่มฟ้าชมพร้อมเฮื่อเฮือง (ฮุ่ง) ฮื่นฮื่นข้าเขาแต่งปุนไป พายโชนฮิงเฮ่งกวนกุมก้อง บาไทผู้ผลควรสรงโสรจ เฮวฮีบค้อนฮันฆ้องป่าวไป (ฮุ่ง). -
ฮัน
แปลว่า : ร้อง อย่างว่า ฟังยินฮีไฮฮันเฮ่งเสียงเฮฮ้อง (ฮุ่ง). -
ฮัน
แปลว่า : ขับ ขี่ อย่างว่า ลัดเร่งดั้นป่าไม้ฮันม้าล่วงมา (ผาแดง) ผ่อเห็นสะแควกพร้าวทวายยอดลมเผลียง พุ้นเยอ กลายไพรสณฑ์ฮีบแฮงฮันม้า หลิงเห็นไสวไม้เฮียงถันทวายยอด ทองเทศเที้ยนจานหว้าแจกจูม (ฮุ่ง) คึดฮุ่งน้องเถิงที่นางจอม เฮาจักทวนพลายฮันแต่ไกลตางต้อน เร็งโญผู้ฮอมเสียงสนองกล่าว ขอบที่ป้าซึ่มฮู้ฮักน้องดูด้ามใช่ประมาณ (ฮุ่ง). -
ฮังโฮม
แปลว่า : รวม ชุมนุม พร้อมกัน คนหลายๆ คนรวมกันทำบุญ เช่น ทำบุญกฐิน ทำบุญอัฐะ ทำบุญผ้าป่า โบราณเรียก กฐินฮังโฮม อัฐะฮังโฮม ผ้าป่าฮังโฮม. -
ฮังแฮ้ง
แปลว่า : ทองระอา ชื่อพรรณไม้ชนิดหนึ่ง เรียก ต้นฮังแฮ้ง อีกอย่างหนึ่ง รังเป็นที่อยู่ของแร้ง เรียก ฮังแฮ้ง ฮังแฮ้งนี้แฮ้งทำขึ้นตามต้นไม้ใหญ่ๆ ในรังของแฮ้งนี้จะมีกิ่งไม้กิ่งหนึ่งโบราณว่าไม้ตาทิพย์ แร้งอาศัยไม้กิ่งนี้จึงมองเห็นซากสัตว์ซึ่งอยู่ที่ไกลได้ มันจะบินไปกินซากสัตว์ เมื่อพิจารณาดูก็น่าจะเป็นความจริง ถ้ามีสัตว์ตายอยู่ที่ไหน แร้งจะบินมาทันทีเหมือนกับมีคนไปบอกหรือมันเห็นเอง โบราณแนะไว้ว่าถ้าอยากได้ไม้กิ่งนี้ เมื่อไปเห็นรังแร้งจงเอาปากคาบรังของมันทีละกิ่งหลับตาลง ถ้ามองเห็นจงเอากิ่งไม้นั้นมาใช้ส่องดูสิ่งที่ลี้ลับหรือส่องดูโบกไพ่ก็อาจจะร่ำรวยได้. -
ฮังเฮื่อ
แปลว่า : รังบาน อย่างว่า พะลิ่งพั้วฮังเฮื่อฮางชาย ก็มี หอมเหลือหลายทั่วเมืองโฮยเฮ้า พานหลายพั้วพวงเครือวงสุ่ม ก็มีสาวพร่ำพร้อมมวลเช้าซู่วัน (ฮุ่ง). -
ฮังฮืด
แปลว่า : เก็บ รักษา พระอินทร์เก็บรักษาและช่วยเหลือ โบราณเรียก ฮังฮืดเมี้ยน อย่างว่า อินทร์ก็อุ้มแจ่มเจ้าเมือฮอดมารดา สองนางเนาในปรางค์ฮุ่งเห็นหายฮ้อน แม่นว่าสีห์สังข์พร้อมชัยศรแสงขนาด อินทร์ก็ฮังฮืดเมี้ยนเมือให้แก่พระองค์ (สังข์).