ภาษาอีสานมาใหม่ 9188 - 9197 จาก 17431
-
ลงนา
แปลว่า : เริ่มทำนา นาของคนโบราณอีสานอยู่ห่างไกลจากบ้าน ต้องปลูกเรือนที่พักไว้ที่หัวนาเรียก เถียงนา นาโบราณมักจะมีผีเฝ้า จึงต้องทำการเตรียมข้าวปลาอาหาร ไปเลี้ยงผีเพื่อให้ปกปักรักษา ทั้งคนและสัตว์ให้อยู่ดีมีสุข. -
ลงธรรม
แปลว่า : ธรรมคือมนต์ประเภทหนึ่ง ใช้สำหรับป้องกันและขับไล่ภูตผีปีศาจ คนโบราณชอบเรียนธรรม เพื่อใช้ขับไล่ผียามเจ็บไข้ได้ป่วย การลงธรรม ก็คือการใช้มนต์ป้องกันและขับไล่ภูตผีปีศาจ. -
ลงไท้
แปลว่า : เข้าทรงเรียก ลงไท้ คนโบราณอีสานเมื่อเจ็บไข้ได้ป่วย รักษาด้วยหยูกยาไม่หาย ก็เชิญหมอเทวดามารักษา หมอเทวดานั้นก็จะเชิญผีฟ้าผีแถนมาเข้าทรง แล้วฟ้อนรำ เพือสอบถามว่าคนป่วยทำผิดต่ออะไร จะได้แก้ไข. -
ลงทึน
แปลว่า : สิ่งที่ลงไปทีแรกเรียกทึน ผลที่ได้มาเกินทึนเรียกกำไร การทำอะไรจะต้องลงทุนก่อน การลงทุนเรียก ลงทึน. -
ลงท้อง
แปลว่า : ท้องร่วง กินอะไรลงไปถ่ายออกหมด เรียก ลงท้อง. -
ลงดำลงแดง
แปลว่า : ถ่ายอุจจาระเป็นมูกเป็นเลือด สีดำๆ แดงๆ เรียก โรคลงดำลงแดง. -
ล้งจ้ง
แปลว่า : คนที่นั่งหรือยืนในท่าไม่ตรง เรียก นั่งหรือยืนล้งจ้ง. -
ลงเงิน
แปลว่า : เอาเงินมาวางกันเพื่อรวบรวมทำกิจการที่เป็นกุศล เช่น สร้างพระพุทธรูป สร้างสถูปเจดีย์ สร้างถาวรวัตถุมีโบสถ์ วิหาร ศาลาการเปรียญ เป็นต้น. -
ลงคอ
แปลว่า : คนที่มีนิสัยใจคอเหมือนกัน คบหาสมาคมกันได้ เพื่อนชวนให้ปทำบุญทำทานหรือทำอะไรก็ตกลงปลงใจทำได้โดยไม่ตะขิดตะขวง. -
ลงแขก
แปลว่า : การขอแรงญาติพี่น้องให้มาช่วยทำงานโดยไม่ให้ค่าจ้างรางวัล เรียก ลงแขก คนอีสานสมัยโบราณช่วยเหลือเกื้อกูลกันเกือบจะทุกกิจการ เช่น สร้างต่อเติมบ้านเรือน ดำนา เกี่ยวข้าว หรือสาธารณประโยชน์ เช่น ทำนุบำรุงวัด ถนนหนทาง เป้นต้น.