ค้นหา "คำ" 161 - 170 จาก 1269
-
ขนาบ
แปลว่า : ตี, ปราบ การตีหรือปราบให้เกรงกลัว เรียก ขนาบ ผาบ กำฮาบ ก็ว่า อย่างว่า เมื่อนั้นเถ้าโหดฮ้ายขึงขู่คำแข็งเด็กเชิงชนอย่าลวนมาใกล้ ความประสงค์พราหมณ์เถ้าหัวทีต้องผาบ กำฮาบแล้วขอได้จิ่งชิกลัว แท้แล้ว (เวส-กลอน). -
ขวาง
แปลว่า : เมืองที่ขยับขยายออกไปกว้างเรียก เมืองขวาง อย่างว่า พระก็ยกยอดแก้วเป็นเกิ่งนครขวาง พระแพงเพียงพระเนตรเนาในหน้า ปุนสาวใช้คำออนเอื้อยมุ่ง สองพี่น้องประสงค์ตั้งปิ่นปัว (สังข์) -
ขัน
แปลว่า : ภาชนะสำหรับตักน้ำกินน้ำใช้ ทำด้วยเงิน ทอง ทองคำ เรียก ขันเงิน ขันคำ ขันทอง ใช้สำหรับรดน้ำเจ้านาย เรียก กระออมเงิน กะออมคำ กะออมทอง ก็ว่า -
ข้าน้อย
แปลว่า : แทนชื่อผู้พูด เช่น ผู้น้อยพูดกับผู้ใหญ่ ก็ใช้คำแทนชื่อตัวเองว่า ข้อย ข้าน้อย ข้อยน้อย ข้าผู้น้อย คำใดคำหนึ่งที่เหมาะสมแก่ฐานะของคนผู้ที่ตนพูดด้วย. -
ข่าย
แปลว่า : เครื่องประดับตัวช้าง ถักด้วยไหมหรือด้าย ทำเป็นตาห่างๆ มีลวดลายและสีต่างๆ เรียก ข่าย ข่ายคำ ก็ว่า อย่างว่า เฮืองฮุ่งฟ้าแสงเข้มข่ายคำ (กา). -
ข่าว
แปลว่า : คำกล่าว, คำเล่าลือ, คำบอกเล่าการไปเยี่ยมสารทุกข์สุกดิบ เรียก ถามข่าว อย่างว่า ยังว่าเป็นกษัตริย์เชื้อเดินเถิงถามข่าว กันนา อดพอเปลื้องปิ่นหน้าคอยค้ำล่ำเฮียม แด่แม (สังข์). -
ขำเขือก
แปลว่า : โกลาหล, วุ่นวาย, กำเริบ อย่างว่า มันก็ขำเขือกฮ้อนฮบฮาบคำเค็ม (สังข์) ขำเขือกฮ้อนผัวเล่าเลยหาย (กา) ดูดังขำเขือกแท้เมืองบ้านมุ่นวาย (ผาแดง). -
ขี้
แปลว่า : สิ่งที่มีลักษณะน่าเกลียด น่ากลัว น่าเบื่อหน่าย ก็เรียก ขี้ เช่น พ่อแม่เป็นขี้ข้าลูกเป็นขี้ข้าต่อ เรียก ขี้ครอก คนโง่เง่าเต่าตุ่น ไม่รู้จักต้นปลายสายเหตุเรียก ขี้โง่ ชอบบ่นจู้จี้จุกจิก เรียก ขี้จ่ม ชอบดุด่าว่ากล่าวด้วยคำหยาบคาย เรียก ขี้ด่า. -
ขื่ง
แปลว่า : กลิ้ง, ผลัก, ดัน การกลิ้งหรือผลักดันไปข้างหน้า เรียก ขื่ง กื่ง ก็ว่า เช่น กื่งไม้กื่งขอน อย่างว่า เมื่อนั้นเวลาฮ้ายจำจวนภูวนาถ เขาก็ปัดกื่งก้อนคำล้านใส่เหว คีงกลมกลิ้งนำแปวน้ำทั่ง ภูวนาถกลั้นใจน้อยมอดมัว (สังข์). -
ขืน
แปลว่า : ฝ่าฝืน อย่างว่า เมื่อนั้นภูวนาถห้ามขืนคอบคำเชียง ดูดั่งความตายแขวนคู่คนเคียงเนื้อ กูนี้นามกรเชื้อศิลป์ชัยท้าวเอก พอที่ผ้ายแผ่นล้านเดินได้จิ่งมา ท่านเอย (สังข์).