ค้นหา "คือ" 841 - 850 จาก 1148
-
อนันตริยกรรม
แปลว่า : กรรมที่มีโทษหนักที่สุด ห้ามสวรรค์ห้ามนิพพาน ตกนรกหมกไหม้หาระหว่างมิได้ อนันตริยกรรมมี ๕ อย่าง คือ ฆ่าพ่อ ฆ่าแม่ ฆ่าพระอรหันต์ ทำสงฆ์ให้แตกจากกัน ทำโลหิตุบาท (ป.). -
แอดแอด
แปลว่า : เสียงดังเช่นนั้น เช่น ไม้สีกันดังแอดแอด อย่างว่า ฟังเสียงไม้สีกันแอดแอด คือดั่งหน่อแตดฮ้องในซิ่นหยอกหมอย (กลอน). -
อภิญญา
แปลว่า : ความรู้ยิ่ง ในพระพุทธศาสนามี ๖ อย่างคือ ๑ อิทธิวิธี แสดงฤทธิ์ได้ ๒ ทิพโสต หูทิพย์ ๓ เจโตปริยญาณ รู้จักกำหนดใจผู้อื่น ๔ บุพเพนิวาสานุสติญาณ ระลึกชาติได้ ๖ อาสวักขยญาณ รู้จักทำอาสวะให้สิ้นไป (ป.). อย่างว่า รือจักไปแสวงด้วยตาปโสสมโภช อภิญญาณได้แล้วทยานล้ำล่วงนำ ดั่งนั้น (สังข์). -
อม
แปลว่า : เอาสิ่งของใส่ปากแล้วหุบปากไว้ไม่กลืนลงไป เรียก อม เช่น อมเข้า อมน้ำ อมเหมี้ยง อมหมาก อมพลู อย่างว่า บางพ่องนีรมิตตั้งตนสูงสามโยชน์ อมหมู่ช้างตางเหมี้ยงซูบสาม บางพ่องมายกือกั้งกลางหาวมัวมืด เสียงโห่ฮ้องคือฟ้าลั่นเนือง (สังข์). -
อรทืด
แปลว่า : มากมาย ล้นหลาม อย่างว่า อรทืดล้นแหนแห่เป็นถัน ประเหียลคือยิ่งพรหมภายฟ้า แต่นั้นหัวพันเข้าเชียงบานปลงหอก ประดับหอกง้าวแกมซุ้มก่งธนู (ฮุ่ง). -
อรม่อย
แปลว่า : แช่มชื่น เบิกบาน คนที่หน้าตาแช่มชื่น โบราณเรียก อรม่อย อย่างว่า แล้วอว่ายหน้าแหนพวกชาวสะกา เขาก็เฮียงมือนบทอดทูลธรรม์อ้าง อรม่อยหน้าสองประสงค์ตั้งต่อ ทอดแม่แป้นวางไว้หว่างกลาง (สังข์) อรม่อยหน้าช้อยชื่นเชียงคาน โฉมงามคือฮูปประเหียลขาวเข้ม ลางนางย้องเกสีปักปิ่น ทำทุ่ยเนื้องามเล้มเกิ่งกัน (ฮุ่ง). -
อรุณ
แปลว่า : เวลาใกล้พระอาทิตย์จะขึ้นมี ๒ ระยะคือ มีแสงขาวเรื่อๆ (แสงเงิน) และแสงแดงเรื่อๆ (แสงทอง) เวลาย่ำรุ่ง เวลามีแสงเงินแสงทองขึ้นบนท้องฟ้า เรียก เวลารุ่งอรุณ (ป. ส.) อย่างว่า ชื่อว่าอรุณล้ำสุรภาเพ็งทวีป ก็ดี ยังไป่เฮืองฮุ่งเท้าทวงข้อยข่าวเถิง สวรรค์โลกพุ้นพันแง่แสงใสก็ดี เคยคอยผายผ่อพระทัยทวงฮ้อน เฮฮุนฮ้ายพระองค์เอาอุ้มส่ง เลิงแล้ว บัดนี้ญาณยอดแก้วดาเว้นหว่างใด นี้เด (สังข์). -
ออกกรรม
แปลว่า : การที่ภิกษุต้องอาบัติหนักแล้วไม่เข้ากรรม เรียก ออกกรรม จะร่วมอุโบสถสังฆกรรมกับภิกษุผู้บริสุทธิ์ไม่ได้ ต้องเข้ากรรมเสียก่อน การเข้ากรรมคือ เข้าปริวาส คือการอยู่ในขอบเขตจำกัด ปกปิดอาบัติไว้กี่วันต้องอยู่ปริวาสให้ครบเท่ากับวันที่ปกปิดไว้ เมื่ออยู่ปริวาสครบแล้ว ต้องเข้ามานัตอีก ๖ วัน ต่อจากนั้นพระสงฆ์จะสวดอัพภาน คือสวดรับรองว่าเป็นผู้บริสุทธิ์แล้ว ร่วมอุโบสถร่วมสังฆกรรมกับพระสงฆ์ได้ ธรรมเนียมอีสานมีประเพณีเข้ากรรมอยู่ด้วย เป็นประเพณีที่ต้องทำในระหว่างเดือนอ้าย เรียก ประเพณีเข้ากรรม ทั้งนี้เพื่อเปิดโอกาสให้พระสงฆ์ที่ทำผิดพระพุทธบัญญัติมีโอกาสแก้ตัวได้. -
ออกลูก
แปลว่า : คลอดบุตร เรียก ออกลูก ลูกนั้นในทางพระศาสนาแยกออกเป็น ๓ จำพวกคือ อภิชาตบุตร ลูกที่ดีกว่าพ่อแม่ของตน อนุชาตบุตร ลูกที่เสมอพ่อแม่ของตน อวชาตบุตร ลูกที่เลวกว่าพ่อแม่ของตน . -
ออกใหม่
แปลว่า : ในเดือนหนึ่งๆ มี ๓๐ วันเป็นส่วนมาก สิบห้าวันแรกเป็นข้างขึ้น สิบห้าวันหลังเป็นข้างแรม ข้างขึ้นโบราณเรียก วันออกใหม่ คือวันที่พระจันทร์เริ่มสว่าง พอถึงออกใหม่สิบห้าค่ำพระจันทร์ก็สว่างเต็มดวง เรียก วันเพ็ง วันเพ็ญ ก็ว่า ส่วนวันข้างแรมเรียก วันดับ พระจันทร์อับแสงเริ่มตั้งแต่วันแรมหนึ่งค่ำไปพอถึงแรมสิบห้าค่ำก็ดับสนิท เรียกว่า เดือนดับ วันดับ ก็ว่า.