ผญา นกบ่ยินดีด้วยรุกโขบ่มีฮ่ม
ต้นไม้ไม่มีร่มเงา นกย่อมไม่ยินดี สระไม่มีดอกไม้ สัตว์ย่อมไม่มาอาศัย
คลังบทความ หน้า 13
ผญา อดสงสารบักเลเถ้าควายเฮาไว้แด่
สงสารควายแก่ของตนไว้ หากไม่หาหญ้ามาป้อน ควายแก่ อาจจะตาย
ผญา แนวกำพร้ามหาชนดูหมิ่น
คนกำพร้า มหาชนเขาดูหมิ่น เขากลัวว่าลูกกำพร้าจะไปแย่งกิน
ผญา อันว่าโลกีย์นี้บ่มีแนวตั้งเที่ยง
ในโลกนี้ ไม่มีอะไรมั่นคงถาวร มีแต่ตาย เปื่อย ผุพัง
ผญา แนวนามเชื้อทำทานปล้องถี่
งูทำทาน งูมีพิษร้ายแรง หากได้ขบกัดใคร หากเยียวยาไม่ทัน ย่อมเสียชีวิตได้
ผญา นกกะแดดเด้าหากินไกลเขต
นกแดดเด้าเอย อย่าได้หากินในเขตของผู้อื่น ให้หากินเฉพาะในเขตตน
ผญา แนวนามไม้จวงจันทน์หายาก
ไม้จันทน์หอม หายาก ไม้ทั่วไปมีมากมาย แต่ใช้ประโยชน์ดังประสงค์ไม่ได้
ผญา แนวนามเชื้อปาปังทำง่าย บาปอยู่ใกล้บุญนั้นอยู่ไกล
บาป ทำง่าย บาปอยู่ใกล้ แต่บุญอยู่ไกล
ผญา ชื่อว่ากรรมเถิงแล้วจำใจจำจาก
เมื่อถึงคราวต้องพลัดพรากจากกัน แม้ไม่อยากจากก็ต้องจาก ไม่มีใครย้อนเวลาคืนได้
ผญา ชื่อว่าแนวกำพร้าหมูหมามันกะหน่าย
คนกำพร้า หมูหมายังเอือมระอา ผ่านไปไหน ชาวบ้านก็ดูถูก
ผญา ชื่อว่าแนวความฮู้ในเฮือนหายาก
ความรู้รอบ หายากในเรือน ถ้าไม่ออกจากบ้าน พบปะผู้คน ความรู้รอบย่อมไม่เกิด
ผญา ชื่อว่าเปิงเป็นแล้วจำใจจำจาก
เมื่อถึงคราวแยกจากก็ต้องจาก ถ้าไม่พรากจากบ้านและครอบครัว ความรู้ย่อมไม่แกร่ง