ภาษาอีสานทั้งหมด 10531 - 10540 จาก 17431
-
อัยโก
แปลว่า : ปู่พ่อของพ่อ เรียก อัยโก อย่างว่า เสด็ดขาดข้อแล้วเลิกประนมกร จอมเมืองเมือมุ่งความเถิงด้ำ อัยโกแก้วสรวงสางยักษ์ใหญ่มากิน เทื่อนี้กูแต่งฆ่าควายช้างสู่ขวัญ ลูกแล้ว (สังข์). -
อัยิกา
แปลว่า : ย่า แม่ของพ่อ เรียก อัยิกา อย่างว่า พอเมื่อบอระบวนแล้วอัยิกาจอมย่า พาหมู่หลานล่วงเข้าอาฮามกว้างข่วงสมณ์ (ย่า). -
อั้ว
แปลว่า : ชื่อพรรณไม้จำพวกหนึ่ง มี ๒ ชนิด ชนิดหนึ่ง เรียก ต้นนางอั้ว อีกชนิดหนึ่งเรียก ต้นขูลู ต้นไม้ ๒ ชนิดนี้เป็นพรรณไม้พุ่มสูงขนาดท่วมหัว มีดอกหอมในเวลากลางคืน ต้นขูลูมีลักษณะคล้ายคนถือดาบ ต้นนางอั้วมีลักษณะคล้ายคนเอาเชือกผูกคอ ต้นไม้สองชนิดนี้อยู่ไม่ห่างกัน ถ้าที่ไหนมีต้นนางอั้วต้นขูลูก็อยู่ถัดกันไป. -
อั้ว
แปลว่า : ชื่อนางในวรรณคดีอีสาน เรื่องขูลูนางอั้ว ในวรรณคดีเรื่องนี้กล่าวว่า ชายหญิงคู่นี้รักกันชนิดจะกลืนกินได้ แต่ความรักมีอุปสรรคจากแม่ฝ่ายหญิงไม่ยินยอม ทั้งสองจึงพลีชีวิตบูชาความรักตายไปตามกัน ขอพบกันในชาติหน้า ขูลูสั่งนางอั้วว่า อั้วเอย อ้ายไปก่อนชิเอาปี่กับแคน น้องไปลุนให้เอาแหวนกับซ้อง ไปเอ้ย้องเทิงฟ้าม่ายกัน (ขูลู). -
อัศดร
แปลว่า : ม้า (ป.) อย่างว่า อุสุภราชให้ฮ้อยคู่งัวงาม อัศดรเดินด่วนดีเถิงฮ้อย กับทังขัวเงินพร้อมขัวคำพร้อมพร่ำ ก่ายแต่พุ้นมาพี้ฮอดโฮง (สังข์) อัศดรผ้ายเวหาอากาศ (กา) กุญชรช้างอัศดรคุณมาก ก็หากหายากแท้ทังค้ายบ่มี ส่วนว่ายูงยองฮิ้นฝูงไฮเฮือดไต่ บ่ห่อนขี้ไฮ้หาได้คู่เฮือน (กลอน). -
อัศมุขี
แปลว่า : ชื่อนางยักษ์มีหน้าเหมือนหน้าม้าเรียก อัศมุขี อย่างว่า ชื่อว่าอัศมุขีหน้าเหมือนผีสักสาด มันก็เดินด่านไม้เห็นท้าวท่องเถิง (สังข์). -
อัศวยุช
แปลว่า : ชื่อหนึ่งของดาวฤกษ์อัศวินี มี ๗ ดวง ดาวม้า ก็ว่า อย่างว่า อัศดรดาวดาดแฝงปุนเข้า (สังข์). -
อัสโส
แปลว่า : ม้า (ป.). อย่างว่า บัดนี้เฮาจักปุนแปลงปั้นมณีกาบวาโย อัสโสชั้นมณีวันแขวนหิ่ง ทวายแมน้ำเป็นเกิบสุบตีน เวหาหาวผูกปุนเป็นเชือก อากาศกว้างเป็นอานธรงขี่ ขึ้นขี่ม้ามณีกาบวาโย ผันผายขึ้นเมือบนเมฆอ่อน ทยานถีบเต้นเหิรฟ้าล่วงบน (ปฐมปันนา). -
อา
แปลว่า : น้องของพ่อ ถ้าเป็นผู้หญิง เรียก อา เป็นผู้ชายเรียก อาว ถ้ามีศักดิ์สูงเป็นหญิงเรียก อาออก ถ้าเป็นชายเรียก อาวออก อย่างว่า ให้ผาบได้อาออกองค์กษัตริย์ (สังข์). -
อาคม
แปลว่า : เวทมนต์ คาถา อย่างว่า แม้นว่าการแก่นต้นตื้อติ่วหนาหนัก ลูกขอขันอาสาช่อยตีนตางเจ้า ท่อไปทันธรฮู้อาคมคุณประเสริฐ ขอขาบเจ้าลุ่มฟ้าเดินดั้นดุ่งเฮียน ก่อนเถิ้น (สังข์) อีกอย่างหนึ่งหมายถึงการมา เช่น มีน อาคม การมาถึงราศีมีน เรียก มีนาคม (ป. ส.).