ภาษาอีสานทั้งหมด 1441 - 1450 จาก 17431
-
กล้าม
แปลว่า : คับคั่ง, เต็ม คนมารวมกันจนมืดฟ้ามัวดิน เรียก คนกล้าม ก้าม ก็ว่า อย่างว่า บ่ฮู้กี่หมื่นค้านคนก้ามมืดมัว (ฮุ่ง). -
กลาย
แปลว่า : เลยไป,ผ่านไป อาการเดินเลยไปเรียก กลาย อย่างว่า กลายเขตกว้างนครใหญ่เป็งจาล คอยเห็นมหาภูมิทองเทพสรวงเสมรกว้าง ผ่อดูมหาสถานท้าวกุมภัณฑ์เพียงเมฆ ยอดช่อฟ้าเฮืองสิ้วชั่วประมาณ (สังข์). -
กล่าย
แปลว่า : การไปโดยไม่มีจุดหมายปลายทาง เช่นไปเอาบุญบ้านนี้ พอบุญเสร็จก็เลยไปบ้านอื่น ถ้ามีบุญต่อกันเจ็ดบ้านก็ไปครบเจ็ดบ้าน อยากจะกลับวันไหนก็กลับเรียก ไปเอาบุญก่าย กับก่ายพ่ายหนี ก็ว่า. -
กล้าย
แปลว่า : ชื่อกล้วยชนิดหนึ่ง ใหญ่และยาว เปลือกหนา ผลเป็นเหลี่ยม เรียวยาว คล้ายกล้วยหอมจันทร์ ก้นและปลายสอบแหลมขั้วยาว เมื่อสุกจนผิวเหลืองแล้วมีรสซืดฝาด ต้องต้มหรือเผาให้สุกเสียก่อนจึงกินได้ กล้วยชนิดนี้เรียก กล้าย. -
กล่าว
แปลว่า : พูด การพูดหรือเว้าเรื่องธรรมดาสามัญเรียก กล่าว กล่าวต้าน ก็ว่า อย่างว่า ญิงใดปากกล่าวต้านหัวก่อนบุญมี เป็นเมียใผส่วนดีโดยแท้ ชายใดโอมเอาได้เป็นเมียแสนประเสริฐ ขอให้บาบ่าวท้าวซอมสิ้งเบิ่งเอา (คำสอน). -
กล่าวขวัญ
แปลว่า : นินทา, ติเตียน การพูดติเขา เรียก กล่าวขวัญ เว้าขวัญ เว้าพื้น ทานขวัญ ก็ว่า . -
กล่าวพื้น
แปลว่า : การเล่าเรื่องเก่าเกี่ยวกับภูมิศาสตร์หรือประวัติศาสตร์และเหตุการณ์บ้านเมืองที่หมุนเวียนเปลี่ยนไป เรียกกล่าวพื้น อย่างว่า บัดนี้จักกล่าวพื้นท้าวใหญ่เจืองหาญ สมภารเพ็งไพร่พลยอย้อง ปางนั้นจอมทำเปืองสร้างสวนตาลเป็นใหญ่ เซ็งซ่าย้องเมืองท้าวซู่ซุม (ฮุ่ง). -
กล่าวโอม
แปลว่า : สู่ขอ การสู่ขอหญิงมาเป็นภรรยา เรียก กล่าวโอม อย่างว่า ญิงใดป้งแค่งส้วยคิ้วก่องกวมตา หัวนมมีปานดำแม่นญิงมีบุญแท้ ชายใดโอมเอาได้เป็นเมียโชคใหญ่ ดีประเสริฐแท้เมือหน้าฮุ่งเฮือง (คำสอน). -
กลิ้ง
แปลว่า : พลิก, หมุน เช่น กลิ้งครก กลิ้งสาก กลิ้งขอน เรียก กลิ้ง อย่างว่า โต๋ต่งโต๋นารีโต่งโต้น โต๋ต่งโต้นผู้สาวขี้งอยโพนก้อนขี้กลิ้งผู้สาวสิ้งตานำ หักไม้แก้งแม่นไม้หนามคอม หนามคอมเกาะเต้นเดาะเต้นด่อง (กลอน). -
กลิ้งกลางดง
แปลว่า : ชื่อพรรณไม้เถาชนิดหนึ่งคล้ายหัวกลอย เกิดตามป่าโปร่ง ใช้หัวทำยาได้ เรียก กลิ้งกลางดง.