ภาษาอีสานทั้งหมด 1707 - 1716 จาก 17431
-
กะทา
แปลว่า : ชื่อไม้กวาดชนิดหนึ่ง ทำด้วยแผ่นกระดาน กว้าง ๘ นิ้วฟุต ยาว ๑๕ นิ้วฟุต มีด้ามยาวขนาด ๑ วา สำหรับกวาดตามแจนา เรียก กะทา กาดทา ตาดทา ตะทา ก็ว่า. -
กะทา
แปลว่า : ชื่อนกชนิดหนึ่ง เวลามันร้องมันจะบอกชื่อของมัน เช่นมันร้องว่าตักก้อก้อตะลาดตาดทา คนจึงเรียกมันว่านกกะทา นกตะทา นกตาดทา อย่างว่า แม้นสัพพะสิ่งช้างม้ามิ่งในนคร ก็บ่กินเกียงหยุดอยู่ซงสลอนพร้อม กับทังเนื้อนกเลี้ยงประหิดเหียนหงส์เหิบ ขัวค่อขุ้มกะทากี้กางตอง. -
กะท้าง
แปลว่า : กิ้งก่ายักษ์ ชื่อสัตว์เลื้อยคลานชนิดหนึ่ง มีลักษณะคล้ายกิ้งก่า ขนาดเล็กเรียก กะปอม ขนาดกลางเรียก กะปอมก่า ขนาดใหญ่สีเขียวสลับแดงเรียก กะปอมท้าง กะท้าง กะทาง ก็ว่า อย่างว่า เหมือยหมีเหม้นกะท้างปอมแลนลิ่นก็ดี ขี้โกะยามแย้คณาเจี้ยมก่างตอง (สังข์). -
กะทาด
แปลว่า : ชื่อไม้เถาชนิดหนึ่ง เถามีหนามหัวและเถาคล้ายกลอย เกิดตามที่ลุ่ม เรียก เครือกะทาด. -
กะทือ
แปลว่า : ชื่อผักชนิดหนึ่งจำพวกว่าน ใช้หัวและดอกกินเป็นอาหารได้ เรียก ผักกะทือ อือทือ ก็ว่า อย่างว่า สับหน่อข่าถืกหน่ออือทือ เหลือแต่คือมันหากบ่แม่น (ภาษิต). -
กะทุน
แปลว่า : ชื่อภาชนะชนิดหนึ่ง สานด้วยไม้ไผ่ กว้างยาวขนาดเรือนเกวียน รูปโค้งสูงขนาดคนนั่งได้ ทาด้วยขมุกสีดำใช้ครอบเกวียนแทนร่ม ใช้เวลานำสิ่งจำนวนมากไปขายโดยทางเกวียน เรียก กะทุนเกวียน ปะทุนเกวียน ก็ว่า. -
กะทู้เจ็ดแบก
แปลว่า : ชื่อคาถาประเภทหนึ่งมี ๗ บท ใช้ป้องกันภัยอันตรายต่างๆ ได้ เรียก กะทู้เจ็ดแบก กะทู้เจ็ดบท ก็ว่า. -
กะเท่อ
แปลว่า : เสมหะ, เศลษม์ เศลษม์ที่ติดในลำคอ ต้องคากออกแรงๆ จึงจะออกเรียก กะเท่อ ขี้กะเท่อ ก็ว่า. -
กะเทิน
แปลว่า : ยังไม่ตั้งใจจริงเรียก กะเทิน ถ้าตั้งใจจริงเรียก ตกกะเทิน อย่างว่า ตกกะเทินว่าแต่ข้อยได้เจ้า เข้าอยู่เล้าบ่ให้ต่าวตำตัก หลัวแลฟืนบ่ให้ไปดงกว้าง สาลีเข้าฮวงเดียวบ่ให้เกี่ยว ชิให้ขดอ้อมป้อมซอมถ้าแต่แต่งโต (บ.) -
กะเทียว
แปลว่า : ถุงที่สานด้วยปอหรือป่านตาห่างๆ สำหรับใส่สิ่งของ มีกะติบและแอบเป็นต้น พายไปในเวลาไปทำไร่ไถนา หรือไปทำมาค้าขาย เรียก ถงกะเทียว อย่างว่า เมื่อนั้นหมาหมู่พร้อมเห็นฮูปพราหมณ์ชรา รุงรังถงไถ่ทอกะบั้ง สุนักขาเต้นสะยานโยงหุ้มใส่ พราหมณ์ก็ขึ้นต้มไม้ทังไห้ฮ่ำไฮ.