ภาษาอีสานหมวด "ก" 473 - 482 จาก 1872
-
กระทา
แปลว่า : ชื่อนกชนิดหนึ่ง มีขนลายเป็นจุดๆ อย่างว่า อย่าได้วิวาทฮ้ายเห็งเบียดเบียนกัน คำกูสอนใส่ใจจำไว้ ฝูงนั้นกระทาทองไท้ยูงขัวเขาค่อ จิบจาบจ้อยคณาขุ้มขาบเขียว (สังข์). -
กระท้าง
แปลว่า : ชื่อสัตว์ป่าชนิดหนึ่ง รูปร่างคล้ายกิ่งก่า แต่ตัวใหญ่กว่า สีเหลืองปนแดง เรียก กระทาง กระท้าง ก็ว่า อย่างเหมือยหมีเหม้นกระทางปอมแลนลิ่นขี้โกะยาบแย้คณาเจี้ยมก่างตอง (สังข์). -
กระทาชาย
แปลว่า : คนผู้ชาย กระไทชาย ก็ว่า หมายถึงผู้ชายธรรมดา หรือคนทุกข์จนค่นแค้น ก็เรียก กระทาชาย เช่น กระทาชายผู้นำดอกบัวไปถวายมาลัย. -
กระทำ
แปลว่า : ทำ, จัดแจง, ปรุง, สร้าง เรียก กระทำ, ทำ, เฮ็ด ก็ว่า อย่างว่า คันชิทำการสร้างอันใดให้เจ้าฮิ่นตรองถ้อน อย่าได้เห็นแก่ใกล้กินกล้วยโหม่มเสีย (บ.) -
กระทิง
แปลว่า : ชื่อพรรณไม้ชนิดหนึ่ง มีหนาม เรียก ต้นหนามกระทิง หนามกระทิง ก็ว่า. -
กระทิง
แปลว่า : ชื่อวัวป่าชนิดหนึ่ง เรียก งัวกระทิง อย่างว่า เสือสางช้างกระทิงเมยเต้นตื่น หมาจอกฮ้องในด้าวด่านดง (กา) เชิญทังนาเคนทร์ช้างเสือสางมหิงส์แฮดงัวเถื่อนล้าน กะทิงเถ้าหมู่เมย (กาไก). -
กระทืบ
แปลว่า : ยกกระแทกลงไป เรียก กระทืบ ทืบตีน ก็ว่า. -
กระเทือน
แปลว่า : สะเทือน, สั่น, หวั่นไหว เสียงดั่งสนั่นหวั่นไหว เรียก กระเทือน สะเทือน สะเนือน ก็ว่า อย่างว่า เสียงสะเทือนก้องกงดินดาแตก สัตว์สิ่งเนื้อหนีเว้นหลีกไกล (กา). -
กระโทก
แปลว่า : ผ้าที่ผูกเป็นเปลหรือเป็นถุงคล้องไว้ที่คอ, เรียกบึงหรือหนองที่มีลักษณะอย่างนี้ว่า บึงกระโทก หนองกระโทก เรียกต้นไม้ชนิดหนึ่ง ใบคล้ายใบผักหวาน แต่เป็นของเบื่อเมา. -
กระบก
แปลว่า : ชื่อพรรณไม้ชนิดหนึ่ง ใหญ่และสูง ใบรูปไข่ ผลเท่ามะกอกหรือมะปรางขนาดเขื่อง เมล็ดในมีรสมัน กินได้ เมล็ดทำเป็นน้ำมันจุดโคมไฟในเวลาเทศกาลออกพรรษา เรียก กระบก หมากบก ก็ว่า อย่างว่า ฝนชิตกหมากบกชิหล่นฟ้าแฮ่งฮ้องพายข้องไล่งัว ผัวชิหนีคันหียาบยาบ (กลอน).