ภาษาอีสานหมวด "ก" 651 - 660 จาก 1872
-
กลียุค
แปลว่า : ยุคร้าย ยุคที่คนรบราฆ่าฟันกัน เห็นชีวิตคนเป็นเหมือนเนื้อหรือปลา หรือยุคที่เต็มไปด้วยโรคภัยไข้เจ็บ เรียกกลียุค กียุค ขียุค ก็ว่า อย่างว่า ฝูงข้อยข้าขันก่อนพานคำ ยังค่อยฝนคมใสสี่แสนเส็งไว้ ลอนว่ากี่ยุคก้ำเป็นการพระบาท บ่หลีกได้ตูข้อยค่อยฝืน (ฮุ่ง). -
กลืน
แปลว่า : ทำให้อาหารล่วงลำคอลงไปเรียก กลืน เช่นกลืนข้าว กลืนน้ำ อืน ก็ว่า อย่างว่า รือแม่ยังเกี่ยวก้ำเฮียมป่วยไปแฝง แด่รือ คึดหากแคลนคลายหมองบ่หวนเห็นอ้าย แลงงายท้าวเสวยพลางพอสืบ คึดเมื่อเคยหน่วงแหน้นกลืนสบั้นบ่ลง (สังข์). -
กลืนลึด
แปลว่า : กลืนโดยไม่เคี้ยวให้แหลกเสียก่อน เรียก กลืนลึดเข้า อย่างว่า แล้วเล่ากลืนกินลึดล่วงลงในท้อง (หน้าผาก). -
กลุ้ม
แปลว่า : ข้าวเปลือกที่นวดแล้วกองไว้ในลาน เรียก กลุ้มเข้า กองเข้า เช่น บุญกลุ้มเข้าใหญ่ กุ้ม ก็ว่า. -
กลุ้ม
แปลว่า : ปิด, บัง การเสกคาถาอาคมปิดบังตามิให้มองเห็น เรียก หล่อมกลุ้ม อย่างว่า ไปกล่อมกลุ้มตาไว้บ่ให้เห็น (สังข์). -
กลุ้ม
แปลว่า : ห้อมล้อม เช่น การแห่เจ้านายจะมีคนไปห้อมล้อมจนมองไม่เห็น เรียก กลุ้ม กลุ้มหุ้ม ก็ว่า อย่างว่า เขาก็เชิญกุมารีสู่ยานคนกลุ้ม (กา). -
กลุ้ม
แปลว่า : ปกคลุม เช่น เวลาฝนจะตกมีเมฆหมอกจนมองไม่เห็นท้องฟ้า อย่างว่า มีแต่เหมือยหมอกกลุ้มกวมกั้งมืดมัว (กา) ทมทมก้องลมนองฟ้าห่วน มารมืดกลุ้มกันเข้าหมื่นแถว (สังข์). -
กวง
แปลว่า : เช่นในเรือนเรียก กวงเฮื้อน ในใจเรียก กวงใจ กวงมโน ก็ว่า อย่างว่า ภูชัยท้าวคนิงฮ่ำในทวง ลอนท่อไสยายังเยืองเฮฮนฮ้อง กวงมโนท้าวยินกระสันง้อมม่วน หลับบ่ได้ดีค้อยฮุ่งดาย (ฮุ่ง). -
กวง
แปลว่า : ไกล ไกลมากเรียก กวงไกล อย่างว่า มหานทีเบญจาอยู่กวงไกลฮ้าย (ลึบ). -
ก่วง
แปลว่า : ใส เช่นน้ำใสเรียก น้ำก่วง จ่วง ก่วงจ่วง ก็ว่า.