ภาษาอีสานหมวด "ก" 631 - 640 จาก 1872
-
กลางดง
แปลว่า : สถานที่ตรงกลางระหว่างดงเรียก กลางดง อย่างว่า ใจประสงค์สร้างกลางดงกะว่าท่ง ใจขี้คร้านกลางบ้านกะว่าดง (ผญา). -
กลางดิน
แปลว่า : คนที่ไม่มีหลักแหล่ง ขอขบนบกิน ค่ำไหนนอนนั่น เรียก นอนกลางดินกินกลางทราย. -
กลางเมือง
แปลว่า : ตรงกลางเมือง เรียก กลางเมือง. -
กล้าม
แปลว่า : เริ่มแข็ง เช่น ต้มขี้ผึ้ง เวลาขี้ผึ้งแข็งตัวเรียก ขี้ผึ้งกล้าม เนื้อที่ย่างพอน้ำเหลืองตก เนื้อหดตัวเรียก เนื้อกล้าม เมฆที่รวมตัวกันเป็นก้อนเรียก เมฆกล้าม หรืออากาศกล้าม อย่างว่า อากาศกล้ามแมนมากมาคอย (สังข์). -
กล้าม
แปลว่า : ข้น เลือดที่ถูกดินทรายดูดจนกลายเป็นเลือดข้น เรียก เลือดกล้าม อย่างว่า เลือดหลั่งล้นไหลก้ามกาดดิน (กา). -
กล้าม
แปลว่า : คับคั่ง, เต็ม คนมารวมกันจนมืดฟ้ามัวดิน เรียก คนกล้าม ก้าม ก็ว่า อย่างว่า บ่ฮู้กี่หมื่นค้านคนก้ามมืดมัว (ฮุ่ง). -
กลาย
แปลว่า : เลยไป,ผ่านไป อาการเดินเลยไปเรียก กลาย อย่างว่า กลายเขตกว้างนครใหญ่เป็งจาล คอยเห็นมหาภูมิทองเทพสรวงเสมรกว้าง ผ่อดูมหาสถานท้าวกุมภัณฑ์เพียงเมฆ ยอดช่อฟ้าเฮืองสิ้วชั่วประมาณ (สังข์). -
กล่าย
แปลว่า : การไปโดยไม่มีจุดหมายปลายทาง เช่นไปเอาบุญบ้านนี้ พอบุญเสร็จก็เลยไปบ้านอื่น ถ้ามีบุญต่อกันเจ็ดบ้านก็ไปครบเจ็ดบ้าน อยากจะกลับวันไหนก็กลับเรียก ไปเอาบุญก่าย กับก่ายพ่ายหนี ก็ว่า. -
กล้าย
แปลว่า : ชื่อกล้วยชนิดหนึ่ง ใหญ่และยาว เปลือกหนา ผลเป็นเหลี่ยม เรียวยาว คล้ายกล้วยหอมจันทร์ ก้นและปลายสอบแหลมขั้วยาว เมื่อสุกจนผิวเหลืองแล้วมีรสซืดฝาด ต้องต้มหรือเผาให้สุกเสียก่อนจึงกินได้ กล้วยชนิดนี้เรียก กล้าย. -
กล่าว
แปลว่า : พูด การพูดหรือเว้าเรื่องธรรมดาสามัญเรียก กล่าว กล่าวต้าน ก็ว่า อย่างว่า ญิงใดปากกล่าวต้านหัวก่อนบุญมี เป็นเมียใผส่วนดีโดยแท้ ชายใดโอมเอาได้เป็นเมียแสนประเสริฐ ขอให้บาบ่าวท้าวซอมสิ้งเบิ่งเอา (คำสอน).