ภาษาอีสานหมวด "ก" 773 - 782 จาก 1872
-
กะแจ
แปลว่า : กุญแจ, ลูกดาล ลูกดาลโบราณเรียก กะแจ อย่างว่า ปุนดั่งฮึงหนามหนาใส่กะแจจำไว้ (สังข์). -
กะแจมือ
แปลว่า : กระแจที่ทำเป็นวงกลม สำหรับผู้เป็นขะโมยลักเอาสิ่งของหรือผู้ทำความผิดต่อบ้านเมืองก็ใส่กะแจมือไว้. -
กะแจะ
แปลว่า : แป้ง, ผงขมิ้น, ผงจันทน์ สิ่งเหล่าคนโบราณทำไว้เพื่อทาผิว ทาหน้าเรียก กะแจะ ถ้าทำด้วยผงจันทน์เรียก กะแจะจันทน์ ชื่อแขวงหนึ่งในประเทศเขมรอยู่ติดกับแขวงจำปาศักดิ์ประเทศลาว. -
กะโจก
แปลว่า : ชื่อกระบอกไม้ไผ่ ตัดขังข้อข้างหนึ่ง ใช้สำหรับตักน้ำกิน เรียก กะโจก โจก ก็ว่า ถ้ากะบอกเล็กเรียก จอก. -
กะชอน
แปลว่า : ภาชนะสานด้วยไม้ไผ่หรือสานด้วยลวด มีคันสำหรับจับ ใช้กรองเครื่องปรุงอาหาร เรียก กะชอน ต่องชอน กะต่องชอน ก็ว่า. -
กะชอน
แปลว่า : ชื่อแมลงชนิดหนึ่ง อาศัยอยู่ตามหนองหรือบึง ตัวเล็กๆ ที่ขาหน้ามีก้ามใหญ่ สำหรับใช้เบิกทาง เรียก แมงกะชอน แมงชอน จี่ชอน ก็ว่า. -
กะชะ
แปลว่า : ชื่อไม้ไผ่ป่าชนิดหนึ่ง ไม้ชนิดนี้ชอบเกิดตามภูเขา ภูเขาที่มีไม้ชนิดนี้เกิดเรียก ภูกะชะ. -
กะช่าง
แปลว่า : ช่างเถอะ ปล่อยไปตามเรื่อง เช่น เฮ็ดกะช่าง บ่เฮ็ดกะช่าง. -
กะชาย
แปลว่า : ชื่อผักชนิดหนึ่ง จำพวกว่าน มีกลิ่นหอม ใบและหัวใช้เป็นอาหารและทำยาได้. -
กะซุม
แปลว่า : นกตะกรุม ชื่อนกชนิดหนึ่งที่หงอนไม่มีขน เรียก นกกะซุม อย่างว่า ใกล้หัวล้านอย่าด่านกกะซุม เพิ่นหุมโตอย่าโงทางต่าง (กาพย์ปู่) นกซุมแซงหัวแดงเก้าเก้า บินไปเข้าโพลศรีสามง่า ถึกง่าละท่อใด (ปัญหา).