ภาษาอีสานหมวด "ค" 135 - 144 จาก 975
-
ค้น
แปลว่า : หัก โค่น หลังหักเรียก หลังค้น อย่างว่า หลังหักค้นเทิงพะลานล้มหมูบ (สังข์). -
ค้นหูก
แปลว่า : จัดเส้นด้ายหรือไหมเกี่ยวโยงไปตามหลักเฝือ เพื่อให้ได้ขนาดยาวตามต้องการ สำหรับทอเป็นผืน เรียก ค้นหูก. -
คบ
แปลว่า : ไปมาหาสู่ การไปมาหาสู่เรียก คบกัน คบค้า คบหาสมาคม ก็ว่า อย่างว่า คบเด็กน้อยเล่นการบ้าน คบหัวล้านเล่นการเมือง คบคนดีเป็นศรีแก่ตัว คบคนชั่วอปราชัย คบคนพาลพลาพาไปหาผิด คบบัณฑิตบัณฑิตพาไปหาผล. -
คบ
แปลว่า : คราวหนึ่ง เรียก คบหนึ่ง ขณะหนึ่งเรียก คบหนึ่ง ครั้งหนึ่งเรียก คบหนึ่ง อย่างว่า คบหนึ่งเถิงที่ห้วยหลิ่งเผือกผาทอง (ฮุ่ง) เขาก็หวังสุขย้อนบาบุญบุตราช คบหนึ่งวันวิ่งค้ายคาข้อนขอบเสมร (สังข์). -
คบงัน
แปลว่า : ฉลอง สมโภช การแสดงความรื่นเริงในงาน เช่น ร้องรำทำเพลง เรียง เล่นมหรสพ มโหสบ มโหสบคบงัน ก็ว่า อย่างว่า ฝูงเคยเหล้นตีตะโพนพิณพาท ขับแข่งฮ้องโคลงฟ้ากาพย์สาร (สังข์). -
คมปาว
แปลว่า : หญ้าคมบาง ชื่อหญ้าชนิดหนึ่งใบบางและแหลมคม เวลาเอามือไปจับจะบาดมือ เรียก หญ้าคมปาว. -
ครก
แปลว่า : เครื่องมือสำหรับตำเรียก ครก ครกตำป่นตำแจ่ว เรียก ครกครัว ครกที่ใช้มือจับสากตำข้าวเปลือก เรียก ครกมือ ครกกระเดื่องใช้เท้าเหยียบตำข้าวเปลือก เรียก ครกมอง อย่างว่า ครกบ่มีสากซ้อมตำได้เข้าบ่ขาว (กา). -
ครรภวีก
แปลว่า : ลูกในท้อง เรียก ครรภวีก คัพภวีก ก็ว่า อย่างว่า สองพระองค์เข้าถือเอาคัพวีก ในนาฏน้อยนางหล้าแม่เดียว องค์หนึ่งเข้าฮ่วมท้องจันทาราชเทวี แม่นว่านางทังหกก็เล่ามานมีท้อง ปฏิสนธิแท้ทำกระบวนอันหลาก ด้วยเหตุให้ลือล้ำโลกอาย (สังข์). -
ครรไล
แปลว่า : ไป แผลงมาจากไคล อย่างว่า บ่เคยครรไลพลัดพรากกันไกลบ้าน ภูบาลเจ้าทังนางเอิ้นสั่ง ขอให้มาหยั่งเยี้ยมยามบ้านด่านเฮา แด่เนอ (บ.). -
คร้อ
แปลว่า : ต้นตะคร้อ ชื่อพรรณไม้ชนิดหนึ่ง มีผลกลมเปลือกหนา ใช้กินเป็นอาหารได้ เรียก ต้นค้อ อย่างว่า ผูผางค้อเกียงลมเลียนตาด น้ำแผ่ต้องโตนท้างล่วงลง (สังข์).