ภาษาอีสานหมวด "ค" 151 - 160 จาก 975
-
ครอบ
แปลว่า : เพราะ เหตุ อย่างว่า กูมาตามคอบแม่ญิงขี้ฮ้าย (เวส). -
ครั่ง
แปลว่า : ชื่อแมลงชนิดหนึ่ง ทำรังโอบกิ่งไม้ รังของมันเอามาต้มเป็นน้ำสีแดงใช้ย้อมไหม น้ำที่ต้มเรียก น้ำครั่ง รังเรียก ขี้ครั่ง ขี้ครั่งใช้ประโยชน์ได้หลายอย่าง เช่นเข้าครั่งมีด เข้าครั่งพร้า. -
ครัดเคร่ง
แปลว่า : เคร่งครัด เช่นพระภิกษุปฏิบัติตรงตามพระธรรมวินัยเรียก ครัดเคร่ง อย่างว่า ยาครูเถ้าคลองสงฆ์ครัดเคร่ง ปากและท้องบ่มีไว้เผื่อกิน (บ.). -
ครัน
แปลว่า : ถ้า, ถ้าจะ เช่นถ้าจะทำเรียก คันชิเฮ็ด ถ้าจะพูดเรียกว่า คันชิเว้า อย่างว่า คันชิเอาะอ่อมจ้ำอย่าได้ใส่น้ำหลาย มันชิใสแจงแลงบ่เป็นตาจ้ำ (ย่า) คันชิถ่มน้ำลายให้เหลียวเบิ่งปล่อง คันชินั่งย่องย้อให้เหลียวเบิ่งหว่างขา (ภาษิต). -
คราง
แปลว่า : ร้องครวญครางด้วยความเจ็บปวดหรือเสียใจ เรียก คราง อย่างว่า แม้งหนึ่งความแผ่เท้าอมาตย์ในสนาม เสนานันมากคนครางฮ้อง ทังปวงชั้นเสนาในนอก พร้อมพร่ำให้หาแก้วมี่นัน (สังข์). -
ครางหุ่ย
แปลว่า : ร้องไห้โฮ อย่างว่า นักสนมเหน้าหลายคนครางหุ่ย(กา) ทมทมฮ้องเสียงเค็มครางหุ่ย ฝูงแม่ป้าปัวใกล้กอดกุม(สังข์). -
คราญ
แปลว่า : สวย, งาม, น่ารัก ชายที่สวยงามน่ารักเรียก บาคราญ อย่างว่า บาคราญเมือชานขวางผ่อดูซู่ด้าน พระกษัตริย์เจ้าคนิงคุณคามมาก ฮู้บ่พลั้งพระองค์ไค้ลั่นธนู (สังข์) หญิงสาวที่สวยงามน่ารักน่าเอ็นดูเรียก นงคราญ. -
คร้าน
แปลว่า : ขี้เกียจ คนขี้เกียจทำงานเรียก คนขี้คร้าน อย่างว่า สนุกอย่านอน เมียวอนอย่ายิน เฮ็ดกินอย่าคร้าน เข้าบ้านอย่าอาย เห็นคนตายอย่าขี้เดียด (ภาษิต) คร้านกับเหนื่อยมันเตื่อยกันลง หมั่นกับแฮงมันแข็งกันขึ้น (บ.). -
คราบ
แปลว่า : ซากของคนที่ตายแล้วเรียก คราบ คาบ ก็ว่า อย่างว่า แม้นชิดับชาติเมี้ยนวางคาบคาแดนนี้แล้ว (กา) หนังหรือเปลือกนอกของสัตว์บางชนิดที่ลอกออกได้เรียก คราบ เช่น คาบงู อย่างว่า ดั่งนั้นฮอยหายผ้าบังใจจอมโลก ทุกมื้อแหนงหากห้อยเหมือนคล้องคาบงู (สังข์). -
คร้าม
แปลว่า : กลัว, เกรง, ขยาด อย่างว่า สามนางคร้ามกลัวเกรงผีใหญ่ (กา) เลยเล่าแพ้พระยานาคนาโค เลิงเลิงผัดพร่ำคุมสายแป้น นาโคเจ้าจนใจจักแตก หน้าหล่าเบื้อคีงค้ามเยือกพอง (สังข์) บาก็ยินแคลนคร้ามเซานอนในตาด (กา).