ภาษาอีสานหมวด "ต" 391 - 400 จาก 779
-
เตอะเติ่น
แปลว่า : เสียงตีกลองน้ำ กลองน้ำเป็นกีฬาโบราณประเภทหนึ่ง เปิดโอกาสให้ชายหนุมหญิงสาวได้ใกล้ชิดจับมือถือแขนกันโดยเสรี การเล่นชายหนุ่มหญิงสาวลงไปในน้ำ ใช้มือของตนทั้งสองข้างตีน้ำให้มีเสียงดังและร้องเพลงตีกลองน้ำ. -
เตะ
แปลว่า : ใช้ตีนวัดหรือเหวี่ยงไป เรียก เตะ ถีบ ทำ ก็ว่า อย่างว่า ค้อมว่าแล้วม้าถีบพลันเตะ (กา) นุ่งผ้ารอยชายไม่เหน็บเตี่ยว เรียก นุ่งผ้าเตะเตี่ยว. -
เต๊ะเซะ
แปลว่า : ลักษณะที่ใหญ่ยาวหย่อนลงมา เช่นนม เรียกนมยานเต๊ะเซะ ถ้าเล็กเรียก ยานแต๊ะแซะ. -
เต่า
แปลว่า : สัตว์สี่เท้าเลื้อยคลานจำพวกหนึ่งมีกระดองหุ้ม เรียกเต่า มีหลายชนิด คือเต่ากา เต่านา เต่าเพ็ก เต่ากาบลาง เต่าสกล อย่างว่า เต่าบ่ไป เอาไฟจูดก้น โผดเต่าให้เถิงหนอง (ภาษิต) ราชสีห์เต่า แหนงสู้อยู่ที่เก่าเสียดี (ภาษิต). -
เต้า
แปลว่า : สิ่งที่มีสัณฐานเหมือนลูกน้ำเต้า เรียก เต้า เช่น เต้าปูน นมก็เรียก เต้า อย่างว่า นมเหลือเต้าสังบ่สานกระทอใส่ บาดห่าไฟไหม้บ้านใผชิหิ้วกระต่านม (กลอน). -
เต้า
แปลว่า : ลูกสืบสายโลหิต เรียก ลูกเต้า อย่างว่า ลูกเต้าบ่ฟังความพ่อแม่ ผีแก่เข้าหม้อนฮกเทิงดิบ พ่อแม่บ่สอนลูกเต้าผีปอบ ผีเป้าจกกินตับกินไต (ภาษิต). -
เต้า
แปลว่า : กาสำหรับใส่น้ำกิน เรียก หมากน้ำเต้า หมากน้ำเต้าโบราณใช้หมากอึ หมากน้ำ เจาะเเนื้อข้างในออก แล้วเอามาทำเป็นเต้าใส่น้ำกินเย็นดี อย่างว่า หมากน้ำเต้าเป่ามันดัง (ภาษิต). -
เต้า
แปลว่า : รวม ประชุม อย่างว่า สำเภาทองเทียวเถิงซู่เมืองมาเต้า (กา) กูจักเต้าเพื่อนพร้อมชิงม้างฝ่ายคน (หน้าผาก) ฮ้อยประเทศท้าวเต้าส่งหมายสาร ภูมีฮักบ่วางไปได้ (สังข์) เขาก็ฮมฮมเต้าเตินพลตกแต่ง ค้อมคาดสิ้นการเมี้ยนมอดแสง (สังข์). -
เต้าข่วง
แปลว่า : การชุมนุมทำพิธีเข้าทรง เพื่อเสี่ยงทายเหตุการณ์ คือ ปลูกร้านขึ้นแม่ทรงจะนำเครื่องสักการะบูชาและพาหวานมาบูชาเทวดา แม่ทรงจะร่ายรำดูเหตุการณ์ เหมือนลงผีฟ้าผีแถน แต่พิธีนี้จัดเป็นทางการใหญ่โต มีปรากฏในวรรณคดีอีสาน ขูลูนางอั้ว สังข์ศิลป์ชัย. -
เต้าแคน
แปลว่า : ไม้ที่ทำเป็นรูปเต้านม สำหรับสอดใส่ไม้ซางซึ่งเป็นลูกแคน เรียก เต้าแคน.