ภาษาอีสานหมวด "บ" 161 - 170 จาก 557
-
บั่น
แปลว่า : ตัดให้สั้น ตัดให้เป็นท่อนๆ ใช้มีดฟันไปรอบๆ เช่น บั่นอ้อย บั่นฟืน บ่านฟืน ก็ว่า. -
บั้น
แปลว่า : บท บั้น ตอน เช่น กุมารตอนต้น เรียก กุมารบั้นต้น กุมารตอนปลาย เรียก กุมารบั้นปลาย ตะโพกเรียก บั้นท้าย ป้านท้าย ก็ว่า บั้นเอว เรียก บั้นแอว บักแอว ก็ว่า อย่างว่า คอสะเด็นตกขาดลงเป็นบั้น (กา). -
บันดล
แปลว่า : ทำให้บังเกิดขึ้น อย่างว่า พี่หากมรณาแล้วแล้วเล่าคืนมา เพราะเพื่อบารมีนางแต่หลังไปกุ้ม บันดลให้เป็นคนเกิดใหม่ พั่หากคึดฮอดน้องจึงเดินดั้นดุ่งเถิง พี่แล้ว (สังข์). -
บันดาล
แปลว่า : เกิดขึ้น เป็นขึ้น มีขึ้น เช่น บุญให้เกิดเรียก บุญบันดาล บาปให้เกิดเรียก บาปบันดาล อย่างว่า บุญมีได้เป็นนายให้เขาเพิ่ง คันว่าบุญบ่ให้แสนชิดิ้นก็เปล่าดาย คอยแต่บุญมาค้ำบ่ทำการมันบ่แม่น คอยแต่บุญส่งให้มันชิได้ฮ่อมใด (ย่า). -
บัพพตา
แปลว่า : ภูเขา ภูเขาเรียก บัพพตา หมายถึงภูเขาหลายลูก ถ้าลูกเดียวเรียก บัพพโต อย่างว่า ผ่อเห็เฟื่องเฟื่องไม้ถวายยอดบัพพตา พุ้นเยอ ไพรขวางหลายหลั่นดอยบังหน้า ดีแก่สาขาซ้องแสนกอกางกิ่ง คึดพี่พุ้นทวงม้างเมื่อยกระหาย (ฮุ่ง). -
บัพพาวดี
แปลว่า : ชื่อพระอุมาเทวีภริยาของพระศิวะ อย่างว่า ยามเที่ยงนั้นไปสู่หนใด ก็จักมีความสุขสำราญจริงแท้ ได้ดั่งนางบัพพาวดีขึ้นหอสูงผาสาท ยูท่างชมกล่อมกลิ้งผัวแก้วซู่วัน (ประเพณี). -
บัพพาชนียกรรม
แปลว่า : กรรมที่สงฆ์ทำแก่ภิกษุที่จะพึงขับไล่ (ป. ปพฺพาชนียกมฺม). -
บัลลัง
แปลว่า : พระแท่นที่ประทับของพระมหากษัตริย์ภายใต้เศวตฉัตร เรียก ราชบัลลัง บาลังก์ ก็ว่า อย่างว่า อ้ายง่ำให้แต่งช้างชวนยี่คืนหลัง กองบันเมืองแกว่นชายยามชู้ดีตึ่ง โฉมงามเท้าบัลลังคำอิงอยู่อ้ายง่ำฮู้กล่าวเย้าเจืองหลิ้นซู่วัน (ฮุ่ง). -
บัวนาง
แปลว่า : นางสนม นางบำเรอ สาวชาววัง อย่างว่า วิบากด้ามฟันผ่าเผลียงอก ภูธรไหลสลบออกความหิวไห้ เมื่อนั้นบัวนางค้นคำนันสะดุ้งตื่น พระค่อยฮู้ฮุ่งเยื้อนยังสอึ้นสั่นสาย (สังข์). -
บัวบก
แปลว่า : ชื่อพืชชนิดหนึ่ง ใบคล้ายใบบัวหลวงแต่เล็กกว่า มีหัว เกิดอยู่ตามป่า มีสีเขียวจัด นำใบมาคั้นกรองเอาแต่น้ำปล่อยทิ้งไว้จนกลายเป็นวุ้น ใส่เครื่องปรุงทำเป็นอาหารได้ ใช้ทำยาแก้ร้อนในก็ได้.