ภาษาอีสานหมวด "ว" 111 - 120 จาก 408
-
วัณนุรา
แปลว่า : ชื่อยักษ์ตนหนึ่ง เป็นพี่ชายของยักษ์กุมภัณฑ์ อย่างว่า เมื่อนั้นวัณนุราค้ำกลอนเก่ามาคนิง เล็งโยธาพวกพลบางข้าง โฮมความให้ตีเทียนเหล้มหมื่น กองโกฎิแก้วคำเข้มแข่งผิว (สังข์). -
วัด
แปลว่า : ที่อยู่ของนักบวช เรียก วัด อย่างว่า เบิ่งวัดให้เบิ่งฐาน เบิ่งสมภารให้เบิ่งจัวน้อย (ภาษิต) วัดในพระพุทธศาสนาของประเทศไทย มีวัดราษฎร์และวัดหลวง วัดที่ราษฏรบริจาคทรัพย์ส้างขึ้นเรียก วัดราษฎร์ วัดที่พระเจ้าแผ่นดินสร้างหรือให้เจ้านายสร้างขึ้นเรียกว่า วัดหลวง หรือเป็นวัดราษฎร์มาก่อนแต่ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าให้เป็นวัดหลวง. -
วันกาลกิณีหลวง
แปลว่า : วันสำหรับดูว่าขึ้นหรือแรมกี่ค่ำกาลกิณีหลวงตกที่ไหน ถ้าตกอะไรท่านห้ามทำสิ่งนั้น . -
วันข้างขึ้น
แปลว่า : วันที่พระจันทร์เริ่มสว่างไปจนถึงพระจันทร์เต็มดวง คือวันขึ้น ๑ ค่ำ ถึงขึ้น ๑๕ ค่ำ เรียก วันข้างขึ้น. -
วันข้างแฮม
แปลว่า : วันที่พระจันทร์เริ่มอับแสงไปจนถึงวันพระจันทร์ดับ คือวันแรม ๑ ค่ำ ถึงแรม ๑๔ หรือ ๑๕ ค่ำ เรียก วันข้างแฮม. -
วันเขียว
แปลว่า : แมลงวันหัวเขียว เรียก แมงวันเขียว อย่างว่า แมงวันเขียวตายย้อนขี้ สาวผู้ดีตายย้อนอ่ง (ภาษิต) กูจักนีรมิตให้เป็นฮูปวันเขียว บินไปตอมล่ำแลสถานน้อง คันแม่นตาเห็นแล้วนางนอนคักแน่ กูจักลักลอบดั้นเอาน้องบ่สง (สังข์). -
วันแข็ง
แปลว่า : วันที่โบราณถือว่าเป็นวันแข็งได้แก่ วันอาทิตย์ วันอังคาร วันเสาร์ ถ้าจะทำเกี่ยวแก่การรบทัพจับศึก มักจะเลือกเอาวันเช่นนี้ สำหรับวันอังคารห้ามไม่ให้เผาศพ ถ้าจำเป็นต้องเผาก็ให้ใช้กุศโลบายที่หลักแหลม โบราณจึงถือว่าไม่เข็ดขวาง. -
วันจมวันฟู
แปลว่า : วันที่ทำการอะไรแล้วมักประสบความยุ่งยากลำบากใจเรียก วันจม วันที่ทำการสะดวกสบายไม่ขัดข้อง เรียก วันฟู -
วันตัวเพิ่ง
แปลว่า : ถ้าอยากทราบว่าปีนี้เราพึ่งสัตว์ตัวไหน ผู้ชายให้นับอายุหนึ่งปีลงที่เสือเวียนไปหานาค ผู้หญิงนับอายุหนึ่งปีลงที่วัวเวียนไปหาครุฑ วันตัวเพิ่งโบราณให้โฉลกไว้ดังนี้ ครุฑบู พัพพูอา สีหาทัก พยัคฆ์หอ นาโคปัจ มูสิกัดพา กุญชราอุ อุสภอิ . -
วันแถ
แปลว่า : วันที่พระปลงผมเรียก วันแถ เดือนหนึ่งข้างแรมปลงวันแรม ๑๔ ค่ำ ข้างขึ้นปลงวันขึ้น ๑๔ ค่ำ ปัจจุบันปลงเดือนละครั้ง คือปลงในวันขึ้น ๑๔ ค่ำของทุกเดือน วันปลงผมเรียก วันแถ มื้อแถ ก็ว่า.