ภาษาอีสานหมวด "ห" 681 - 690 จาก 1363
-
เหนื่อย
แปลว่า : รู้สึกอ่อนแรงลง อิดโรย อย่างว่า บาก็พักเหนื่อยยั้งยามหนึ่งเดินไป ธรงตนเลยล่วงตามตนน้อง หลิงผาด้าวดอยขวางเขามาศ คือฮูปช้างทะยานล้ำล่วงโขลง (สังข์). -
เหบ
แปลว่า : ชื่อนกชนิดหนึ่งคล้ายหงส์ เรียก นกเหบ นกเหก ก็ว่า อย่างว่า กับทังเนื้อนกเลี้ยงประหิดเหียนหงส์เหบ ขัวข่อขุ้มกะทากี้ก่างตอง (สังข์). -
เห็บ
แปลว่า : ชื่อสัตว์ขนาดเล็กชนิดหนึ่ง มีตีนมาก ชอบอาศัยอยู่ตามขนสัตว์ เช่น ขนงัว ขนควาย ขนหมา ขนแมว ดูดกินเลือดคนและสัตว์เป็นอาหาร เรียก เห็บ. -
เห็บ
แปลว่า : เม็ดน้ำแข็งที่ตกลงมาจากอากาศในเวลาฝนตก หรือมีหมอกหนาทึบ เรียก หมากเห็บ. -
เหม
แปลว่า : ปืนเหม ปืนเหมคือลูกศรที่ศิลป์ชัยยิงไปเรียกพระยาครุฑมาหา อย่างว่า ปืนเล่าตกซ้องหน้าครุฑราชหลิงดู ภูมีเห็นตื่นใจฟังฟ้าว อันนี้ปืนเหมแก้วพระยาจักรใช้ฮอด เฮาแล้ว ฮอยที่พระเกิดพุ้นภายล้านโลกคน แท้แล้ว (สังข์). -
เหม
แปลว่า : ลูกธนูที่ใช้จุ่มหน้องแล้วยิงไป ธนูจุ่มหน้องนี้เคยได้ยินคนเก่าเล่าให้ฟังว่า ประเทศลาวใช้ธนูแบบนี้รบกับข้าศึก อย่างว่า ผิว่ายังจากท้าวสามย่างถอยคืน ดั่งนั้น ขอพระเอาลองเหมหยอดยายำหน้อง แต่ว่ายังเป็นให้เจืองฝืนปุนปลูก ฝูงส่ำข้าขันต้องชื่นชม (ฮุ่ง). -
เหม็น
แปลว่า : มีกลิ่นไม่ดี เรียก กลิ่นเหม็น อย่างว่า เหม็นตดคือเหม็นขี้ เหม็นหีคือเหม็นเยี่ยว (บ.). -
เหม้น
แปลว่า : เม่น ชื่อสัตว์ชนิดหนึ่งตัวเล้กขนใหญ่ยาวและแหลมคม คนโบราณเปรียบคนมีปัญญาเฉลียวฉลาดว่า คมปานขนเหม้น อย่างว่า แต่นั้นสองพรากพ้นเจียระจากนครหลวง แยงคีรีป่าขำเขาเงื้อม กลอยใจเข้าหิมวันต์แถวเถื่อน เนื้อตื่นเต้นหมีเหม้นล่วงหนี (สังข์). -
เหม็นขิว
แปลว่า : เหม็นเขียว มีกลิ่นเหม็นคล้ายๆ กลิ่นหญ้าที่ถูกตัดสดๆ เรียก เหม็นขิว. -
เหมหงส์
แปลว่า : หงส์ทอง อย่างว่า ทัดเกษสร้อยสูญดอกโยทิกา ชุมพูพอนแขบคำหลายล้าน คือดั่งเหมหงส์ผ้ายลีลายัวรยาตร ควรค่าล้านยอย้องยอดชาย (ฮุ่ง).