ภาษาอีสานหมวด "ห" 721 - 730 จาก 1363
-
เหลี่ยม
แปลว่า : ด้านที่เป็นสันหรือเส้นประกอบมุม เรียก เหลี่ยม อย่างว่า ถากไม้บ่มีเหลี่ยมเค้าแสนชิเกลี้ยงกะบ่งาม (ภาษิต) ถากให้เกลี้ยงเหลาตื่มเติมดู แล้วจิ่งลงลายสลักตื่มเติมงามย้อง (กลอน). -
เหลียว
แปลว่า : ผินไปทางขวาหรือทางซ้าย อย่างเอี้ยวคอ เรียก เหลียว อย่างว่า เหลียวเห็นชิ้นวางปลาปละไป่ มีใหม่แล้วลืมข้อยผู้คอย (ผญา) เหลียวเห็นหน้าแซมแลมย้านแต่แก่ม ความกินบ่แก่มเจ้าความเว้าแก่มซู่คน (ผญา) ใผชิเหลียวเห็นไส้ตับไตนกขี้ถี่ มันหากฮ้องพึบพึ้งใจเลี้ยวใส่กระปู บ่ฮู้ (กลอน). -
เหลียวแล
แปลว่า : เอาใจใส่ คนที่เอาใจใส่ญาติพี่น้องไม่ปล่อยปละละทิ้ง ช่วยเหลือทั้งกำลังกายและกำลังใจ เรียก เหลียวแล. -
เหลียวเหลือด
แปลว่า : ชำเลืองดู อย่างว่า ทิพเนตรเหลื้อมเหลียวเหลือดคอยคน นานายังต่างโฉมฉันเล้ม เฮาบ่อาฮมห้องปะเทเสสงวนยิ่ง สีส่องขึ้นดูเข้มแข่งปราง (ฮุ่ง). -
เหลือเกิน
แปลว่า : เกินกว่าที่ต้องการหรือที่กำลังจะทำได้ เรียก เหลือเกิน. -
เหลือขอ
แปลว่า : คนหัวดื้อบอกไม่นอนสอนไม่ได้ เรียก เหลือขอ. -
เหลือเข็ญ
แปลว่า : สิ่งที่ทำลงไปต้องประสบกับความยุ่งยากลำบากทั้งกำลังกายและกำลังใจ เรียก เหลือเข็ญ. -
เหลือเข็น
แปลว่า : เกินกำลังกายที่จะลากจะดึงไปได้ เช่น ขอนไม้หรือท่อนไม้ใหญ่ๆ ลากดึงไม่ได้ เรียก เหลือเข็น. -
เหลือใช้
แปลว่า : ของใช้ได้แก่เครื่องอุปโภค มีเรือนชานบ้านช่อง ไร่นาสาโท ผ้าผ่อนท่อนสะใบ เพชรนิลจินดาแก้วแหวนเงินคำ ของใช้เหล่านี้มีมากจะใช้เท่าไรก็ไม่หมด เรียก เหลือใช้. -
เหลือเฟือ
แปลว่า : มากเกินต้องการ ไม่ว่าจะเป็นของกินของใช้ มีมากเกินความต้องการจะกินก็ไม่หมด จะใช้ก็ไม่หมด เรียก เหลือเฟือ.