ภาษาอีสานมาใหม่ 12721 - 12730 จาก 17431
-
ดาม
แปลว่า : ทาบ ประกบ เช่น แขนหักขาหักเอาเหล้กหรือไม้มาทาบหรือปรพกบกันเข้า เรียก ดามแขน ดามขา. -
ดาบชัย
แปลว่า : ชื่อดาบชนิดหนึ่ง สำหรับใช้รบราฆ่าฟันเพื่อให้ได้ชัยชนะ เรียก ดาบชัย อย่างว่า ตีนเล่าธรงเกิบแก้วพระยานาคนำถวาย บิงบ๋าแอวดาบชัยสองข้าง เมื่อนั้นภูวนาถท้าวธรงดาบฮวายมนต์ ยอทันโทมฮ่อกลางกุมกลิ้ง เยียวฟันกั้งใจประสงค์ตั้งต่อ (สังข์). -
ดาบ
แปลว่า : มีดยาวชนิดหนึ่ง เรียก ดาบ ง้าว ก็ว่า อย่างว่า พระก็ฉวยดาบแก้วกำฮ่อเฮวแฮง เมื่อนั้นอาไววอนเหนี่ยวบายาฟ้าว ขอหลานแก้วกุมารมายโทษ หลานจ่งเห็นแก่ข้าขอเจ้าเทื่อเดียวนี้แล้ว (สังข์). -
ด้าน
แปลว่า : ข้าง ฝ่าย ข้างเหนือเรียก ด้านเหนือ ข้างใต้เรียก ด้านใต้ ก้ำ ก็ว่า อย่างว่า ถันที่ฮวานฮวานด้านแดนแสนสีมาศพื้นพุ่มห้องหีนล้านก่อตัน (สังข์). -
ด่าน
แปลว่า : เขต แดน เขตแดนเรียก ด่าน อย่างว่า คุงขอบฟ้าเขาด่านแดนผี ชาวคาเขียวก่ายกะไดเมื่อฟ้า (สังข์) เหมือนจักเป็นเข็ญข้องโพยภัยบังเกิด จริงแล้วเจ้าอย่าเดินด่านด้าวฮอยฮู้ฮูปหลง แท้แล้ว (สังข์). -
ดาน
แปลว่า : แข็ง เช่น เส้นท้องแข็งเรียก ท้องเป็นดาน กะโหลกหัวเรียก กระดานหัว อย่างว่า ปีนเผลียงม้างกระดานหัวเต้นไต่ ซวงฟ่างฮ้ายไกวก้าวแกว่งธุลี (สังข์). -
ดาน
แปลว่า : เนินเขา เนินเขาเรียก ดาน อย่างว่า ขึ้นเมือภูเก็บดอกหว้าน ขึ้นเมือดานเก็บดอกข่อย ลงมาโคกค้อยๆ มาพ้อป่ากะเจียว (บ.). -
ดาด
แปลว่า : หินลาดเรียด หินดาด ขึงผ้าเพดานเรียก ดาดเพดาน. -
ดาด
แปลว่า : นาบ สัมผัส ถูก ต้อง เช่น ไฟนาบเรียก ไฟดาด. -
ด้าง
แปลว่า : ดาบ อาวุธ อย่างว่า ซัดฮ่อใกล้ง้าวเงือดงอนแสน แมนฮำฮนฮีบหนีวางด้าง แกวแกวท้าวสามมะเฮียวเฮืองอาจ กูนี้ข้าซึ่มเจ้าติ่วช้างสูฮู้งึดมือบ่นั้น (ฮุ่ง).