ภาษาอีสานมาใหม่ 14714 - 14723 จาก 17431
-
เข้า
แปลว่า : ข้าว เมล็ดพืชที่กินเป็นข้าวและใช้แทนข้าวได้ เรียก เข้า มี ๒ ชนิดคือ เข้าเจ้าและเข้าเหนียว เข้าเหนียวมีหลายชนิด คือ เข้าป้องแอ้ว เข้าแข้วงู เข้าขาวใหญ่ เข้าขาวน้อย เข้างาช้าง เข้าเกล็ดเต่า เข้าหมวยขาว เข้าหมวยแดง เข้าดอกพุด เข้าดอ เป็นต้น. -
เข่า
แปลว่า : อวัยวะที่ต่อขากับแข้ง เรียก เข่า หัวเข่า ก็ว่า. -
เขาเฮื้อ
แปลว่า : ภูเขาที่รกรุงรังเต็มไปด้วยต้นไม้ใหญ่และเครือเขา เดินไปมาไม่สะดวกเรียก เขาเฮื้อ อย่างว่า เดือนด่วนข้ามเขาเฮื้อฮุ่งมา (สังข์). -
เขาเฮี้ย
แปลว่า : ภูเขาที่เตี้ยหรือต่ำ เรียก เขาเฮี้ย อย่างว่า เดือนดุ่งพ้นเขาเฮี้ยฮุ่งมา (สังข์) อนึ่งภูเขาที่เต็มไปด้วยไม้เฮี้ย ไม้เฮี้ยคือไม้ไผ่ป่าชนิดหนึ่ง มีปล้องยาว ไม่มีหนามเรียก ไม้เฮี้ย ไม้ไผ่เฮี้ย ก็ว่า. -
เขาเขียว
แปลว่า : ภูเขาสูงจดขอบฟ้าเรียก เขาเขียว อย่างว่า ผ่อเห็นเดือนด่วนแจ้งพ้นพุ่งเขาเขียว พุ้นเยอ ฉายาเฮียงฮ่มดอยดาวซ้ายเหนเหนฮ้อง แกวแกวกอระวีก พรายป่าเป้ายูงผู้ส่งเสียง (สังข์). -
เขา
แปลว่า : คนที่พูดถึงเรียก เขา อย่างว่า ผัวเขามีอย่าขันเป็นชู้ชู้เขี้ยช้างพันชั้นอย่างเหลียว (ภาษิต). -
เขฬา
แปลว่า : น้ำลาย (ป.) อย่างว่า เหมือนดั่งเขฬาก่อนตกดินดมดูด คืนรือ (เวส). -
เข้เหล้
แปลว่า : สิ่งที่มีลักษณะใหญ่วางทิ้งไว้ เรียก ถิ้มเข้เหล้. -
เขยก
แปลว่า : กะเผลก, โขยกเขยก การเดินของคนขาพิการเรียก ข่างเขยก. -
เขย
แปลว่า : ไข,เปิด,ไขประตู เรียก เขยปักตู ไขหน้าต่างเรียก เขยปล่องเอี้ยมปล่องเยี้ยม ก็ว่า อย่างว่า แม่เถ้าเอย ลูกเขยมาแล้ว เขยปล่องเอี้ยมเยี้ยมเบิ่งลูกเขย (กลอน).