ภาษาอีสานมาใหม่ 7811 - 7820 จาก 17431
-
หม
แปลว่า : สุก เช่น นึ่งข้าวนึ่งปลา เวลาข้าวปลาสุกทั่วกัน เรียก เข้าหม ปลาหม. -
หม
แปลว่า : ผักโหม ชื่อผักจำพวกหนึ่งเรียก ผักหม มีหลายชนิด มีผักหมหนาม ผักหมขาว ผักหมแดง ผักหมพร้าว ผักหมแต่ละชนิดมีคุณค่าทางอาหาร คนรับประทานร่างกายสมบูรณ์ ต้มผสมรำเลี้ยงหมูเติบโตเร็ว ขายได้ราคาดี ไม่สิ้นเปลือง พ่อค้าหมูที่ร่ำรวยส่วนมากจะเลี้ยงหมูด้วยผักหมและมันสำปะหลัง อย่างว่า ผักหมเหี้ยนฮิมทางอย่าฟ้าวเหยียบย่ำ บาดห่าถอดยอดขึ้นมันชิได้ก่ายเกิน (ผญา). -
หนู
แปลว่า : สัตว์สี่เท้าจำพวกหนึ่ง ตัวเล็กๆ ในตระกูลสัตว์ที่มีฟันแทะ มีหลายชนิด มีผนูแผง หนูพุก หนูท้องขาว หนูตะเภา หนูนา หนูซิง อย่างว่า หนูซิงน้อยเลียเล็มคมดาบ เปลื้องป่ายแผ้วศรซ้ำมิ่งมรณ์ (กลอน) หนูกินกล้วยป๋าขวยให้ตุ่น มักเพิ่นพุ้นสังมาเฮื้องใส่เฮียม (ผญา). -
หนุ่มแหน้น
แปลว่า : หนุ่มเต็มที่ สาวเต็มที่ อย่างว่า นาคหนุ่มแหน้นไหลแวดระวังแหน ชุมสาวชาวนาคีแข่งกันกางกั้น ทมทมพื้นโดยดินดากกระเดื่อง ฟ้าเง่าเต้าเทวท้าวค่อนคอน (สังข์). -
หนุ่มเหน้า
แปลว่า : กำลังหนุ่ม กำลังสาว อย่างว่า ถัดนั้นสนมหนุ่มเหน้านางนาฏเฮือนหลวงก็ดี อาวรณ์มุดมอดลงเลียนเนื้อ แม้นว่าพลเซ็งท้าวทังพระยาฮ้อยเทศ ก็ดี มโนนาถข้อนขนังพร้อมพร่ำตาย (สังข์) เหน้าหนุ่มเนื้อนงถ่าวชาวปะกัน เขาย่อมฮมอาลัยลูกเมียทังบ้าน เลยเล่ายอแนนผู้ธรรม์ยำอ้ายผ่อง ยังจักได้อยู่บ้านปุนเฝ้าฝ่ายหลัง (ฮุ่ง). -
หนุ่ม
แปลว่า : ชายที่มีอายุพ้นวัยเด็ก เรียก ชายหนุ่ม ต้นไม้ที่ยังไม่แก่ เรียก ต้นไม้หนุ่ม อย่างว่า งิ้วหนุ่มดั้วบานบ้างดอกแดง (สังข์). -
หนุ
แปลว่า : คาง (ป. ส.) อย่างว่า พ่อแม่เจ้าป้อนชิ้นแข้คางกะแตเจ้าบ่หลั่น หรือแม่นพ่อแม่เจ้าป้อนชิ้นช้างคางกระด้างปากบ่เป็น ชั้นบ้อ (กลอน). -
หนึ้ง
แปลว่า : นึ่ง ทำให้สุกด้วยไฟ เรียก หนึ้ง เช่น หนึ้งปลา หนึ้งเข้า อย่างว่า หนึ้งเข้าใหม่หอมฮ่วยมาดัง ระวังเนอเข้ากูชิเอาเหมิดก่อง (กลอน). -
หนีบ
แปลว่า : คีบ คาบ บีบ บังคับ เช่น กระปูหนีบมือ ไม้หนีบขา ถูกบีบบังคับ เรียก หนีบ อย่างว่า ผิบ่คาหนีบไว้ ชิหมายหิ้วหอบเอา นี้แล้ว (สุด) ประดับเครื่องพร้อมคำแจกจูมลาย เทพาเป็นมุงคุลโผดตูฝูงข้อย ดูดั่งภายเชียงชั้นตูมวางมัวมาก ว่าเนอ ท้าวฮุ่งเจ้าทองล้านหนีบเหง (ฮุ่ง). -
หนี้
แปลว่า : นี้ คน สัตว์ และสิ่งของที่อยู่ใกล้ เรียก หนี้ เช่น บ้านนี้ เมืองนี้ เรียก บ้านหนี้ เมืองหนี้ อย่างว่า พ่อก็ยินยากแค้นธรงโสกมึนนาน จำเฮาหลานล่วงมาเถิงหนี้ สูเห็นแท้ทันใดดาบอกจริงเถิ้น เมื่อนั้นช้างกล่าวข้อแขเมี้ยนมอบความ (สังข์).