ภาษาอีสานมาใหม่ 8253 - 8262 จาก 17431
-
สังเวย
แปลว่า : บวงสรวง เซ่นสรวง การเซ่นสรวงหรือเลี้ยงผี เรียก สังเวย ผีนั้นจะเป็นผีป่าผีดงผีโพงผีพรายผีปอบผีเป้า ผีด้ำ คือผีบรรพบุรุษ ผีทุกจำพวกต้องการให้คนเลี้ยง ถ้าเลี้ยงถือว่าเป็นการเคารพยำเกรง อย่างว่า ยำผีเถ้า ยำเจ้ายืน (ภาษิต). -
สังเวช
แปลว่า : ความสลดใจในเหตุการณ์ที่คาดคิดไม่ถึงว่าจะเกิดขึ้น อย่างว่า อัศจรรย์ใจโอ้โอนอสังเวช สังมาเป็นดั่งนี้ เป็นน่าอยากหัว แท้นอ (เสียว). -
สังวาล
แปลว่า : สร้อยเครื่องประดับชนิดหนึ่ง ใช้คล้องคอสะพายแล่ง (เบี่ยงบ้าย) (ป. เสวาล ส. เศวาล) อย่างว่า บุญหัวบ่เคยได้สังวาลคำพระยานาค ขี้ดินดากติดหัวแต่น้อยหลงเอิ้นว่าหอน (ภาษิต) บางพ่องจับนาคน้าวฉวยสอดสังวาล ก็มี บางพ่องทวายงูทัดเพินคอไว้ (สังข์). -
สังวาด
แปลว่า : แบบอย่าง ทำนอง ท่าทาง ทำนอง เรียก สังวาด วาด ก็ว่า เช่น เทศน์มะทีภาคอีสานมีหลายสังวาด เช่น สังวาดช้างเทียมแม่ ลมพัดไผ่ นกใสบินป๋า กาเต้นก้อน นกเขาทอง ปลาสร้อยเล่นหาด แม่ฮ้างกล่อมลูก แต่ละสังวาดไม่เหมือนกัน ต้องมีครูสอน ถ้าไม่มีครูสอนจะเข้าทำนองที่ว่า เป็นอุยุอะยะคือขี้พระแกมขี้จัว คือจะเอาดีไม่ได้ ดังนั้นครูสอนจึงมีความสำคัญและจำเป็นยิ่งนัก. -
สังลัง
แปลว่า : สะพรั่ง ไสว อย่างว่า สังลังไม้เลียนลำต้นต่ำ (ขุนทึง) สะลั้ง สะล้าง สางหลาง ก็ว่า โบราณอีสานฉลาดเลือกเอาคำที่สละสลวยมาใช้. -
แหล้
แปลว่า : สีฟ้า สีคล้ำ สีฟ้า เรียก สีแหล้ อย่างว่า เห็นแต่เมฆแหล้แหล้แลแล้วชั่วตา (กา) ผิวออกแหล้ขาวหมุ่ยนวลสี เป็นดั่งหงส์คำเขาข่าวมา จริงแท้ รัศมีเหลื้อมพระกายกองดูเฮื่อ ผัดแต่ค้ายระรังฟ้าเท่าดิน (ฮุ่ง). -
แหล้
แปลว่า : การเทศน์ทำนองหนึ่งสำหรับให้ศีลให้พรแก่ผู้ที่มาทำบุญ เพื่อให้เกิดศรัทธาปสาทะมีความเชื่อ และความเลื่อมใสในพระพุทธศาสนายิ่งขึ้น เรียก เทศน์แหล้. -
แหล
แปลว่า : โคกหรือดงที่มีต้นไม้เล้กๆ เต็มไปด้วยหินกรวด ปลูกอะไรไม่ขึ้น เรียก โคกแหล ป่าแหล ดงแหล. -
แหล้
แปลว่า : คนที่มีรูปร่างคล้ำ เรียก คนแหล้ อย่างว่า แฮ่งผู้ฮ้ายแฮ่งตื่มตดเหม็น แฮ่งดำแฮ่งติดตื่มลายทังแหล้ แฮ่งทุกข์แฮ่งอยากทังยากทังจน แฮ่งวนแฮ่งเวียนบ่มีทางไว้ (กลอน). -
สังนัง
แปลว่า : มาก หลาย อย่างว่า สังนังล้นคนหลายเหลือแหล่ (ขุนทึง) พระบาทเจ้าเสด็จสู่บรรทม บัวนางถวายมอบพานพาแก้ว สังนังหน้านางสนมแหนพากย์ บัดนี้คงคาดเยื้อนยาได้หง่วมเหงา พระเอย (สังข์).