ค้นหา "ตำ" 111 - 120 จาก 210
-
สมิง
แปลว่า : ชื่อเสือชนิดหนึ่ง แต่เดิมเป็นคนแต่กลายเป็นเสือเพราะวิชาอาคม เสือสมิงนี้ร้ายกาจนัก กินคนและสัตว์ที่ขวางหน้า ตำแหน่งขุนนางผู้ใหญ่ฝ่ายมอญก็เรียก สมิง สมิงพราย น. เจ้าผี. -
สะดุด
แปลว่า : ตอไม้หรือรากไม้ที่ฝังอยู่ในดิน เมื่อเดินไปมักจะตำเพราะมองไม่เห็น เรียก สะดุด สะดุดฮุดตอ ก็ว่า อย่างว่า อ้ายไปพุ้นอย่าได้ตำสะดุดตอต้องหีนแฮ่กลางทาง อย่าได้ตำสะดุดต้องหีนบางกลางเหล่า ให้เจ้าก้มต่ำหน้าเถิงบ้านจั่งค่อยเงย (ผาแดง). -
สะนอย
แปลว่า : หวายสะนอย หวายชนิดหนึ่งเส้นเล็กๆ และยาว เรียก หวายสะนอย ตามตำนานปรากฏว่า ชูชกเมื่อขอกัณหาชาลีได้แล้วก็เอาหวายชนิดนี้ผูกดึงไป อย่างว่า มันก็บายเอาได้หวายสะนอยมาฟาด เหลียวเบิ่งเลือดหยาดย้อยแดงเข้มดั่งฝาง (เวส-กลอน). -
เหนี่ยน
แปลว่า : ชื่ออาหารโอชาของชาวอีสานชนิดหนึ่ง คือต้มมะเขือแล้วเอามาตำผสมปลาแดก หมากพริก ผักบั่ว หัวเทียม เรียก เหนี่ยนหมากเขือ แซบหลาย. -
สะอาด
แปลว่า : หมดจด ผ่องใส ไม่สกปรก ไม่มีตำหนิ บริสุทธิ์ อย่างว่า เจ้าก็ขึ้นขี่น้องโฉมสะอาดสังข์ทอง สังข์ก็พาภูมีล่วงลอยเลยม้ม นงเยาว์ยั้งสถานเพียงพักเหนื่อย สังข์สั่งแก้วกือล้านล่วงไป (สังข์). -
สักกะลัน
แปลว่า : ตำข้าวเปลือกด้วยครกกระเดื่อง ใช้เท้าถีบถี่ เรียก ตำสักกะลัน อย่างว่า เสียงครกมองตำเข้าเดิ็กมามันม่วน ตำช้าช้าเสียงบอกยามซุก เดิ็กจั่งซุกเดิ็กเดิ็กจั่งซุก ตำเสียงสั้นสักกะลันน่ำน่ำ หกตำลึงแตะแต่งแหล้งหงายลงแป่งแง่ง (หนังสือเจือง). -
สังกาศ
แปลว่า : ปีเรียก สังกาศ ศักราช ก็ว่า อย่างว่า สังกาศล้ำเข้าเขตสองพัน บ้านเมืองมีความสุขทั่วแดนดินด้าว ชาวเมืองบ้านหลาไนบ่ได้ต่ำ เข้าและน้ำบ่ได้ต่าวตำตัก หลัวแลฝืนบ่ได้ไปดงกว้าง ตัณฑุลาเข้าสาลีบ่มีเปลือก มีแต่เม็ดอ้อยซ้อยสองข้างแค่ทาง (สิริจัน). -
สาก
แปลว่า : เครื่องมือสำหรับตำ เรียก สาก ทำด้วยไม้แก่นกลมๆ สำหรับตำป่นตำแจ่ว เรียก สากกะเบือ ครกที่ตำข้าวเปลือกเรียก ครกมอง สากมองมี ๓ ชนิด คือ สากตำ สากต่าว สากซ้อม ขนาดของสากมอง สากใหญ่ยาวศอกก้อย สากน้อยยาวสอกกำ สากตำใช้ตำทีแรก สากต่าวใช้ทีสอง สากซ้อมใช้ครั้งสุดท้าย อย่างว่า บุญบ่เคยขี่ช้างย้านแหย่งพาตก บุญบ่เคยขี่ครกย้านสากกระเบือพาเต้น (ผญา) มีแต่ครกบ่มีสากซ้อมตำได้เข้าบ่ขาว (กา) เสียงสากก้อมตะบึงบ้านมี่นัน (สังข์). -
เสลด
แปลว่า : เสมหะ เมือกที่ออกจากลำคอ ทำให้หายใจไม่สะดวก โบราณเรียกโรคชนิดนี้ว่า ทำมะลากักกึก ใครเป็นแล้วหายใจไม่ได้ พูดไม่ได้ อาจตายในทันทีทันใด ให้ใช้ก้านระหุ่งแยงลงไปในลำคอจะมีช่องลมหายใจได้ หรือจะตำมะพริกใส่เกลือผสมน้ำพอสมควร ดื่มเข้าไปเสลดจะแตกกระจายออกมาหมด หรือจะฝนรากมะเฟืองส้มผสมน้ำเหล้าขาวกินก็หาย อย่างว่า จตุฆาตเข้าเถิงเนื้อเสลดตัน (สังข์). -
แสน
แปลว่า : ตำแหน่งขุนนางสมัยโบราณ เช่น เมืองแสน เมืองจันทร์ เป็นต้น.