Enter your email address below and subscribe to our newsletter

การเลี้ยงปลานิล

การเลี้ยงปลานิล ปลาเศรษฐกิจเลี้ยงง่ายโตเร็ว

วันนี้อีสานร้อยแปดจะพาพี่น้องไปรู้จักการเลี้ยงปลานิล ปลาที่เป็นที่นิยมอีกชนิดหนึ่ง ราคาไม่แพง หาซื้อง่าย เลี้ยงไม่ยาก โตเร็ว นิยมนำมาทำอาหารได้หลากหลาย และยังมีรสชาติอร่อยไม่แพ้ปลาราคาแพงอีกด้วย

Share your love

วันนี้อีสานร้อยแปดจะพาพี่น้องไปรู้จักการเลี้ยงปลานิล ปลาที่เป็นที่นิยมอีกชนิดหนึ่ง ราคาไม่แพง หาซื้อง่าย เลี้ยงไม่ยาก โตเร็ว นิยมนำมาทำอาหารได้หลากหลาย และยังมีรสชาติอร่อยไม่แพ้ปลาราคาแพงอีกด้วย

การเลี้ยงปลานิล
ปลานิลขนาดประมาณเท่าฝ่ามือ

หลายคนอาจจะยังไม่รู้ว่าปลานิลเป็นปลาที่มีถิ่นกำเนิดอยู่แถบแอฟริกา และเข้ามาในประเทศไทยครั้งแรกเมื่อวันที่ 25 มีนาคม 2508 โดยพระจักรพรรดิอากิฮิโต พระอิสริยยศมกุมารแห่งประเทศญี่ปุ่นทรงจัดส่งปลานิล มาทูลเกล้า ฯ ถวายแด่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว

[ads1]

ระยะแรกได้ทรงพระกรุณาโปรดเกล้า ฯ ให้เจ้าหน้าที่ปล่อยเลี้ยง โดยเริ่มแรกเป็นการเลี้ยงปลานิลในบ่อดิน และต่อมาทรงพระกรุณาโปรดเกล้า ฯ มอบหมายให้กรมประมงศึกษาวิธีเลี้ยงปลานิล จนเพาะเลี้ยงจนขยายพันธุ์ได้มากเพียงพอ จึงได้แจกจ่ายให้แก่ราษฎรนำไปเลี้ยงมาจนถึงทุกวันนี้

การเลี้ยงปลานิล
ปลานิลขนาดโตเต็มที่

ลักษณะและนิสัยปลานิล

ปลานิลเป็นปลาน้ำจืด (อยู่ในตระกูล Cichlidae) กินพืชเป็นอาหาร ชอบอยู่รวมกันเป็นฝูง พบได้ตามแม่น้ำ หนอง บึง อาศัยได้ทั้งน้ำจืดและน้ำกร่อย เพราะเป็นปลาที่มีความอดทน ปรับตัวกับธรรมชาติได้อย่างดี เหมาะกับการนำไปเลี้ยงได้ทุกภูมิภาค

พ่อพันธุ์และแม่พันธุ์ปลานิล

ปลานิลตัวผู้และตัวเมียจะมีลักษณะภายนอกคล้ายกันมาก ตัวผู้อวัยวะเพศจะมีลักษณะเรียวยาว และจะมีสีเข้มตรงใต้คางและตามลำตัว ส่วนตัวเมียจะมีอวัยเพศเป็นรูและกลม และในฤดูผสมพันธุ์จะมีสีบริเวณลำตัวและใต้คางเข้มน้อยกว่าตัวผู้

ปลานิลที่มีอายุประมาณ 4 เดือนก็สามารถที่จะเป็นพ่อพันธุ์แม่พันธุ์ได้ สังเกตได้จากพ่อพันธุ์จะแยกตัวออกจากฝูง เพื่อสร้างรังบริเวณขอบบ่อตื้น ๆ ประมาณครึ่งเมตร

โดยปลานิลตัวผู้จะใช้หัวและปากขุดหลุมบริเวณดังกล่าว จนรังมีลักษณะเป็นหลุม และแผ่ครีบหลังอ้าปากกว้างเชิญชวนให้ปลานิลตัวเมียว่ายเข้ามาผสมพันธุ์

วิธีเลี้ยงปลานิล
ปลานิลตัวผู้ทำรังสำหรับผสมพันธุ์

การผสมพันธุ์ปลานิล

ปลานิลจะผสมพันธุ์ภายนอก โดยปลานิลตัวเมียจะวางไข่ในรังทีละ 10-20 ฟอง พร้อมกับที่ปลานิลตัวผู้ปล่อยน้ำเชื้อผสมกับไข่ เมื่อไข่และน้ำเชื้อผสมกันแล้ว ปลานิลตัวเมียก็จะอมไข่ไว้ในปากและออกจากรังไปยังก้นบ่อ

ประมาณ 4-5 วัน ไข่จะฟักเป็นตัว แต่ก็จะยังอยู่ในปากแม่ปลา โดยมีถุงอาหารติดอยู่ที่ท้องของลูกปลา

ในระยะ 3-4 วันหลังฟักเป็นตัวลูกปลาจะออกจากปากแม่ปลาและกินไรน้ำและพืชน้ำ โดยจะยังมีแม่ปลาคอยระวังภัยอยู่ใกล้ ๆ ตลอดเวลา และลูกปลาจะหลบในปากแม่ปลาเมื่อมีภัยเข้ามา

เมื่อลูกปลามีอายุประมาณ 1 สัปดาห์จึงจะเลิกหลบซ่อนในปากแม่ปลา และจะหาอาหารกินเองได้และว่ายรวมกันเป็นฝูงเมื่อายุได้ประมาณ 3 สัปดาห์

แม่ปลานิลจะสามารถวางไข่ได้ครั้งละ 50-600 ฟอง ขึ้นอยู่กับขนาดของแม่ปลา และใน 1 ปี จะสามารถวางไข่ได้ 3-4 ครั้ง

ปลานิลตัวเมีย
แม่ปลานิลอมไข่ไว้ในปาก

การเตรียมบ่อเลี้ยงปลานิล

บ่อสำหรับเลี้ยงปลานิล สามารถใช้บ่อดินรูปสี่เหลี่ยมพื้นที่ 400 ตารางเมตรขึ้นไป ลึกประมาณ 1 เมตร และมีส่วนชานบ่อหรือบริเวณตื้น ๆ เพื่อให้ปลาทำรังในช่วงผสมพันธุ์

ในกรณีที่ขุดบ่อใหม่ดินมักเป็นกรด ควรใช้ปูนขาวโรยเพื่อปรับให้ดินมีความเป็นกลาง โดยใช้ปูนขาว 1 กิโลกรัม ต่อ 10 ตารางเมตร

หรือกรณีที่เป็นบ่อเก่าต้องกำจัดวัชพืชออก เพราะอาจจะเป็นที่อยู่ของศัตรู และเพื่อให้น้ำได้รับออกซิเจนเพียงพอ และถ้าบ่อเคยเลี้ยงปลาหรือสัตว์กินเนื้อ เช่น ปลาช่อน ปลาโด ปลาบู่ เต่า งู ควรจะกำจัดออกให้หมด โดยสูบน้ำจับสัตว์ที่เป็นศัตรูออกให้หมด และปล่อยให้บ่อแห้งจึงค่อยสูบน้ำกลับคืน

การเลี้ยงปลานิลใสบ่อดิน
บ่อปลานิล

การปล่อยปลานิลลงบ่อ

ปลานิลเป็นปลาที่สามารถขยายพันธุ์ได้รวดเร็ว สำหรับบ่อขนาด 400 ตารางเมตร ให้ใช้พ่อพันธุ์-แม่พันธุ์ 50 คู่ หรือถ้าเป็นลูกปลาก็ควรปล่อย 1 ตัวต่อ 1 ตารางเมตร

และควรจะปล่อยปลาลงบ่อในเวลาเช้าหรือเวลาเย็น เพราะน้ำในบ่อจะไม่ร้อนจนเกินไป  ก่อนปล่อยก็ให้เอาภาชนะจุ่มลงในบ่อเพื่อให้อุณภูมิน้ำทั้งสองเท่ากัน ป้องกันปลาช็อคจากอุณหภูมิน้ำต่างกันเกินไป เมื่ออุณภูมิน้ำเท่ากันแล้วก็ค่อย ๆ จุ่มภาชนะลงในบ่อ และให้ปลาว่ายออกจากภาชนะไปยังบ่อช้า ๆ

อาหารเลี้ยงปลานิล
อาหารเมล็ด

การให้อาหารปลานิล

โดยทั่วไปปลานิลจะกินอาหารตามธรรมชาติและอาหารที่คนให้ ซึ่งอาหารตามธรรมชาติสามารถทำได้โดยโรยปุ๋ยมูลสัตว์แห้งลงในเพื่อให้เกิดอาหารธรรมชาติ เช่น ตะไคร่ ไรน้ำ ตัวอ่อนแมลงในน้ำ

โดยสังเกตจากสีของน้ำ ถ้ามีสีเขียวแสดงว่ามีอาหารธรรมชาติจำพวกพืชน้ำ แต่ถ้ามีสีคล้ำแสดงว่ามีอาหารธรรมชาติจำพวกไรน้ำ ซึ่งทั้งสองเป็นอาหารตามธรรมชาติที่สำคัญในการเลี้ยงปลานิล

ส่วนอาหารเสริมเพื่อให้ปลาได้รับอาหารครบถ้วน เช่น รำ ปลายข้าว กากถั่วต่าง ๆ  ให้ประมาณ 5% ของน้ำหนักปลาที่เลี้ยง เพราะถ้าให้มากเกินไปจะทำให้น้ำเน่าเสียเร็ว

เป็นยังไงบ้างครับพี่น้อง สำหรับข้อมูลการเลี้ยงปลานิลเบื้องต้น สามารถนำไปปรับใช้กับการเลี้ยงปลานิลในครัวเรือน การเลี้ยงปลานิลในกระชัง การเลี้ยงปลานิลในบ่อซีเมนต์ หรือแม้กระทั่งการเลี้ยงปลานิลในบ่อพลาสติก

พี่น้องที่มีข้อสงสัยหรือคำถามก็สามารถคอมเมนต์มาถาม ติชมแนะนำกันได้ครับ และถ้าต้องการข้อมูลดีก็สามารถเข้าไปอ่านเพิ่มเติมได้ที่ การเลี้ยงปลานิล กรมพัฒนาที่ดิน และนอกจากนี้ยังมีหนังสือของกรมประมงด้วยนะครับ

หนุ่มอุดรนอนนา
หนุ่มอุดรนอนนา

หนุ่มอุดร นอนบ่ดึก คึกแต่เช้า ปั้นแต่ข้าวเหนียว
อาหารอีสานคือชีวิตจิตใจ เช้าจ้ำป่น เที่ยงขั่วลาบ แลงแกงขี้เหล็ก
ความใฝ่ฝัน อยากเฮดเว็บไซต์ให้พี่น้องเฮาได้มาโสเหล่ม่วนซื่นกัน

Articles: 8

36 Comments

  1. ถ้าปลาไม่ค่อยกินอาหาร
    พอจะมีสารกระตุ้นให้ปลาหิวหรือปลากินอาหารให้มากขึ้นหรือเปล่าครับ

  2. อยากทราบว่า ถ้าเลี้ยง ปลานิล ได้ขนาด200-300 กรัม บ่อดิน กว้าง/ยาว 27×27 เมตร ขายราคาที่เท่าไหร่ครับ

  3. รบกวนสอบถามครับ การเลี้ยงลูกปลานิลช่วง1-2เดือน ควรให้อาหารแบบไหนดีครับ ถ้าเราเลี้ยงปลานิลรวมกับปลาทับทิมได้หรือไม่ครับ อีก1คำถามที่จะขอถามครับ อยากรู้ว่าถ้าเราไปหาซื้อลูกปลานิลกับลูกปลาทับทิมเราจะดูอย่างไรได้ครับว่าปลาหมันหรือไม่หมัน

  4. ถ้าเลี้ยงปลานิลในบ่อธรรมชาติแล้วมันตายทุกวันมีวิธีแนะนำบ้างไหมคะว่าควรทำยังไง

  5. ขออนุญาติสอบถามค่ะ”พอดีซื้อปลานิลซีพีมาเลี้ยงในกระชังตาถี่แล้วปลานิลทยอยตายต้นเหตุมาจากอะไรค่ะแล้วมีวิธีแก้ไขอย่างไรบ้างค่ะ”เลี้ยง6วันปลาตาย32ตัวแล้วค่ะ

  6. เลี้ยงแล้วสามารถนำไปขายได้ที่ใหนคับหรือมีคนมารับซื้อใหมคับ

  7. บ่อปูนยาว5กว้าง2ความจุดประมานเท่าไรคัฟผมทำระบบน้ำหมุนเวียนอย่างดีอยากรู้คัฟ

  8. หนูสนใจการเลี้ยงปลานินในบ่อปูนค่ะหนูอยากมีรายได้ค่ะตอนนี้หนูกะสามีตกงานค่ะหนุอยากได้วิธีเลี้ยงหรือเพาะปลานินขายค่ะ

  9. อยากทราบว่าวิธีเลี้ยงปลานิลโตไวๆๆและขายได้ บ่อดินน้ำกล่อยปลาธรรมชาติ มีวิธีไหนคะ่ ขอบคุณค่ะ

  10. อยากทราบว่าวิธีเลี้ยงปลานิลโตไวๆๆและขายได้ บ่อดินน้ำกล่อยปลาธรรมชาติ มีวิธีไหนคะ่

    • ตากแดดได้ แต่ก็ต้องระวังไม่ได้ร้อนเกินไปนะครับ
      ไม่ว่าจะบ่อแบบไหน ถ้าน้ำมีน้อยอุณภูมิในน้ำก็จะสามารถเปลี่ยนแปลงได้รวดเร็ว และเปลี่ยนแปลงง่ายกว่าบ่อที่มีน้ำปริมาณมาก ๆ
      ดังนั้นอาจจะใช้ผ้าใบหรือตาข่ายกรองแสงช่วยในการลดแดดที่จะส่องลงบ่อโดยตรง

  11. เลี้ยงในกระชังแต่ในบ่อคะจะโตไหมคะกระชัง500ตัวคะว่าจะแบ่งแต่กลัวปลาไม่กินอาหารทำอย่างไรดีคั

  12. เลี้ยงปลานิลในบ่อซีเมนไม่ทราบมันเป็นอะไร
    ตายทุกวันเลยค่ะ หรือว่าอากาศหนาวค่ะ
    มีส่วนไหม

  13. แบบท่อชีเมนต์ปูนกลมๆอ่ะคับเลี้ยงยังไงคือพอในครัวเรือน

  14. ถ้าหาผมจะเลี้ยงเป็นบ่อพลาสติกสีดำ อัตราการเจริญเติบโตของปลาจะเท่ากับบ่อดินหรือเปล่าครับ

    • ไม่ว่าจะบ่อดิน หรือ บ่อพลาสติค ต่างก็มีข้อดี-ข้อเสีย แตกต่างกันครับ แต่ถ้าเอาเรื่องของการเจริญเติบโต บ่อพลาสติคคงสู้บ่อดินไม่ได้ครับ หากเทียบการให้อาหารที่เท่ากัน เพราะในบ่อดินมีแหล่งอาหารอื่นให้ปลาได้หากินมากกว่า

      • ขอบคุณครับ เผอิญศึกษาอยู่ ว่าจะเลี้ยงผสมบ่อกุ้ง มีคำแนะนำมั๊ยครับ

        • การเลี้ยงปลานิลในบ่อกุ้ง ผู้เลี้ยงต้องมีความเข้าใจในธรรมชาติของสัตว์น้ำทั้งสอง
          ข้อมูลในเรื่องนี้เว็บไซต์ยังมีไม่เพียงพอ ถ้ามีโอกาสจะนำมาเล่าสู้กันฟังครับ
          แต่ถ้าจะลองหาข้อมูลเบื้องต้นลองไปดู การเลี้ยงปลาในบ่อกุ้ง ดูนะครับ

  15. วิธีการเลี้ยงในบ่อปูนครัฟช่วยบอกวิธีการเลี้ยงด้วย

  16. การเลี้ยงปลานิลในบ่ปูนเราต้องเปลี่ยนน้ำยุ่บ่อยๆใหมคัฟ ช่วยสาธิตวิธีเลี้ยงในบ่ปูนให้หน่อยคัฟผม

    • การเลี้ยงปลานิลในบ่อปูน ไม่ได้ระบุตายตัวว่าต้องเปลี่ยนน้ำบ่อยแค่ไหน
      แค่ดูสภาพน้ำไม่ให้เน่าเสีย และมีสภาพใกล้เคียงแหล่งน้ำธรรมชาติก็สามารถเลี้ยงปลานิลในบ่อปูนได้ครับ แต่ถ้าน้ำมีการเน่าเสียก็ต้องเปลี่ยนน้ำ ซึ่งก็เป็นหลักการเลี้ยงสัตว์น้ำทั่วไป

  17. สนใจจะเลี้ยงบ่อซิเมนช่วยแนะนำหน่อยคับวิธีเลี้ยงด้วยจร้า

      • การเลี้ยงปลานิลในบ่ปูนเราต้องเปลี่ยนน้ำยุ่บ่อยๆใหมคัฟ ช่วยสาธิตวิธีเลี้ยงในบ่ปูนให้หน่อยคัฟผม…ขอบคุณคัฟผมจะรอติดตามนะครัฟ

        • การเลี้ยงปลานิลในบ่อปูน ไม่ได้ระบุตายตัวว่าต้องเปลี่ยนน้ำบ่อยแค่ไหน
          แค่ดูสภาพน้ำไม่ให้เน่าเสีย และมีสภาพใกล้เคียงแหล่งน้ำธรรมชาติก็สามารถเลี้ยงปลานิลในบ่อปูนได้ครับ แต่ถ้าน้ำมีการเน่าเสียก็ต้องเปลี่ยนน้ำ ซึ่งก็เป็นหลักการเลี้ยงสัตว์น้ำทั่วไป ส่วนหลักการเลี้ยงก็สามารถศึกษาเพิ่มเติมได้ที่ลิงค์ในเนื้อหาเลยครับ

Leave a Reply

อีเมลของคุณจะไม่แสดงให้คนอื่นเห็น ช่องข้อมูลจำเป็นถูกทำเครื่องหมาย *