ภาษาอีสานทั้งหมด 10933 - 10942 จาก 17431
-
ฮัง
แปลว่า : ผูก มัด การจองเวรกรรมจองเวรกัน หรือผูกมัดกรรมเวร เรียก ฮังเวรฮังกรรม อย่างว่า เมื่อนั้นภูชัยท้าวธรงอาชญ์สอนสัตว์ เฮาบ่ฮังเวราก่อนใผหมายหมั้น ท่อว่าการกูแก้วยังไกลคราวเคร่ง ก็เพื่อยักษ์ขนาดอุ้มอาได้ด่วนหนี (สังข์) ฝูงใดเป็นหน่อท้าวเฮวเฮียกมาพลัน เถี่ยวเถิ้น อย่าให้ฮังเวราแก่กันมายม้าง เมื่อนั้นฮมฮมเสื้อฝูงเชยชมชื่น หลานท่านผู้เป็นต้นป่าวเปือง (สังข์). -
ฮั้ง
แปลว่า : อยู่ อาศัย การอยู่อาศัยในบ้านเรือน เรียก ฮั้ง อย่างว่า สังข์ประกอบชี้แปวปล่องทูลถวาย ยามนี้องค์มารมันแอ่วไพรพงด้าว ยังท่อองค์อาฮั้งเนาในปรางค์เปลี่ยว ถวายบาทเจ้าใจแจ้งจ่งปอง เถี่ยวเถิ้น (สังข์). -
ฮังมด
แปลว่า : ชื่อพรรณไม้ชนิดหนึ่ง เรียก ต้นฮังมด. -
ฮังมด
แปลว่า : รังของมด มดจำพวกมดดำชนิดหนึ่งชอบขุดดินทำเป็นรังสำหรับอยู่อาศัย เรียก ฮังมด. -
ฮังฮืด
แปลว่า : ปลูกสร้าง เนรมิต การปลูกสร้างหรือเนรมิตโบราณเรียก ฮังฮืด อย่างว่า ก็จิ่งชี้ฮ่างน้าวนางเทพกัลยา ฮมฮมสาวสวรรค์ล่ำคอยคราวแค้น อินทร์จิ่งทันเทวไท้วิสสุกรรมลงโลก ฮังฮืดสร้างปรางค์แก้วแก่บา (สังข์). -
ฮังฮืด
แปลว่า : เฝ้า รักษา เทวดาเฝ้ารักษาโบราณเรียก ฮังฮืดเฝ้า อย่างว่า พิเศษแก้วโลมลูกสามศรี เทพาฮังฮืดปุนปองเฝ้า พอเมื่อแจวแววฮ้องสูรลางลงคว่า สองพี่น้องเมือห้วยอาบองค์ (สังข์). -
ฮังฮืด
แปลว่า : เก็บ รักษา พระอินทร์เก็บรักษาและช่วยเหลือ โบราณเรียก ฮังฮืดเมี้ยน อย่างว่า อินทร์ก็อุ้มแจ่มเจ้าเมือฮอดมารดา สองนางเนาในปรางค์ฮุ่งเห็นหายฮ้อน แม่นว่าสีห์สังข์พร้อมชัยศรแสงขนาด อินทร์ก็ฮังฮืดเมี้ยนเมือให้แก่พระองค์ (สังข์). -
ฮังเฮื่อ
แปลว่า : รังบาน อย่างว่า พะลิ่งพั้วฮังเฮื่อฮางชาย ก็มี หอมเหลือหลายทั่วเมืองโฮยเฮ้า พานหลายพั้วพวงเครือวงสุ่ม ก็มีสาวพร่ำพร้อมมวลเช้าซู่วัน (ฮุ่ง). -
ฮังแฮ้ง
แปลว่า : ทองระอา ชื่อพรรณไม้ชนิดหนึ่ง เรียก ต้นฮังแฮ้ง อีกอย่างหนึ่ง รังเป็นที่อยู่ของแร้ง เรียก ฮังแฮ้ง ฮังแฮ้งนี้แฮ้งทำขึ้นตามต้นไม้ใหญ่ๆ ในรังของแฮ้งนี้จะมีกิ่งไม้กิ่งหนึ่งโบราณว่าไม้ตาทิพย์ แร้งอาศัยไม้กิ่งนี้จึงมองเห็นซากสัตว์ซึ่งอยู่ที่ไกลได้ มันจะบินไปกินซากสัตว์ เมื่อพิจารณาดูก็น่าจะเป็นความจริง ถ้ามีสัตว์ตายอยู่ที่ไหน แร้งจะบินมาทันทีเหมือนกับมีคนไปบอกหรือมันเห็นเอง โบราณแนะไว้ว่าถ้าอยากได้ไม้กิ่งนี้ เมื่อไปเห็นรังแร้งจงเอาปากคาบรังของมันทีละกิ่งหลับตาลง ถ้ามองเห็นจงเอากิ่งไม้นั้นมาใช้ส่องดูสิ่งที่ลี้ลับหรือส่องดูโบกไพ่ก็อาจจะร่ำรวยได้. -
ฮังโฮม
แปลว่า : รวม ชุมนุม พร้อมกัน คนหลายๆ คนรวมกันทำบุญ เช่น ทำบุญกฐิน ทำบุญอัฐะ ทำบุญผ้าป่า โบราณเรียก กฐินฮังโฮม อัฐะฮังโฮม ผ้าป่าฮังโฮม.