ภาษาอีสานทั้งหมด 9661 - 9670 จาก 17431
-
หนามพิมาน
แปลว่า : ชื่อพรรณไม้ชนิดหนึ่ง ลำต้นและกิ่งมีหนามสีดำเกลี้ยง แข็งและยาว ใบคล้ายใบมะขาม รากมีกลิ่นฉุน ใช้ทำยาได้ เรียก หนามพิมาน. -
หนามเล็บแมว
แปลว่า : หนามเล็บเหยี่ยว เรียก หนามเล็บแมว มีผลเล็กๆ หนามเกิดตามลำต้น ผลใช้กินได้. -
หนำ
แปลว่า : เรียกชื่อควายที่ไม่ตอน ตามปรกติของควายที่ยังไม่ได้ตอน คอจะใหญ่ ควายที่คอใหญ่นี่แหละ เรียก ควายหนำ. -
หนำใจ
แปลว่า : สมน้ำหน้า อย่างว่า หึหนำใจกูเดดีใจกูเด นางพราหมณ์หนุ่มทังหลายพร้อมกันมาป้อยมาด่า ยังนางอมิตตตาลางคนบายเอาคานเงือดง้ำไว้ ลางคนได้ไม้ค้อนถือไล่แห่ตียังนางอมิตตตา ก็มีแลนา (เวส). -
หนี
แปลว่า : ไป หลบไป หลีกไปให้พ้น ไปเสียให้พ้นจาก หลีกเลี่ยง อย่างว่า สมณ์จักหนีเสียจากครู เพราะว่าครูนั้นสั่งสอนตนบ่ได้ นกจักหนีเสียจากต้นไม้ เพราะว่าต้นไม้นั้นบ่มีกิ่งง่าสาขา หงส์จักหนีจากสาเพราะว่าสานั้นบ่มีจอกแลดอกบัว ผู้ญิงจักหนีเสียจากผัว เพราะว่าผัวตนทุกข์ยากไฮ้บ่มีสัง เป็นผัวเมียเดียวกันก็ยังฮู้ฮ้าง เป็นพระยาเจ้าช้างยังได้ย่างทางตีน อันนี้คำบูฮาณเพิ่นกล่าวไว้ ก็มาได้แก่น้องนาถไท้มะที แลนา (เวส). -
หนี่
แปลว่า : มาก ยิ่ง นัก ดีมากเรียก ดีเอาหนี่ ฮ้ายมาก เรียก ฮ้ายเอาหนี่ กินมาก เรียก กินเอาหนี่ นอนมาก เรียก นอนเอาหนี่ ชังมาก เรียก ชังเอาหนี่. -
หนี้
แปลว่า : วัตถุที่เรากู้ยืมมา เรียก หนี้ บุญคุณที่ทำแก่ตน เรียก หนี้ สิ่งของที่ต้องส่งคืน เรียก หนี้ อย่างว่า บ่มีฝอยหมาบ่ห่อนขี้ บ่มีหนี้เขาบ่ห่อนถาม (ภาษิต) กินบ่ช่างกินเป็นหนี้ สี้บ่ช่างสี้โค็ยคด ตดบ่ช่างตดขี้ออกนำ (ภาษิต). -
หนี้
แปลว่า : นี้ คน สัตว์ และสิ่งของที่อยู่ใกล้ เรียก หนี้ เช่น บ้านนี้ เมืองนี้ เรียก บ้านหนี้ เมืองหนี้ อย่างว่า พ่อก็ยินยากแค้นธรงโสกมึนนาน จำเฮาหลานล่วงมาเถิงหนี้ สูเห็นแท้ทันใดดาบอกจริงเถิ้น เมื่อนั้นช้างกล่าวข้อแขเมี้ยนมอบความ (สังข์). -
หนีบ
แปลว่า : คีบ คาบ บีบ บังคับ เช่น กระปูหนีบมือ ไม้หนีบขา ถูกบีบบังคับ เรียก หนีบ อย่างว่า ผิบ่คาหนีบไว้ ชิหมายหิ้วหอบเอา นี้แล้ว (สุด) ประดับเครื่องพร้อมคำแจกจูมลาย เทพาเป็นมุงคุลโผดตูฝูงข้อย ดูดั่งภายเชียงชั้นตูมวางมัวมาก ว่าเนอ ท้าวฮุ่งเจ้าทองล้านหนีบเหง (ฮุ่ง). -
หนึ้ง
แปลว่า : นึ่ง ทำให้สุกด้วยไฟ เรียก หนึ้ง เช่น หนึ้งปลา หนึ้งเข้า อย่างว่า หนึ้งเข้าใหม่หอมฮ่วยมาดัง ระวังเนอเข้ากูชิเอาเหมิดก่อง (กลอน).