ภาษาอีสานหมวด "ก" 1191 - 1200 จาก 1872
-
ก่ำ
แปลว่า : ชื่อหนังสือวรรณคดีอีสานเรื่องหนึ่ง พรรณนาถึงพระโชติสัตว์ผู้มีบุญเกิดมามีร่างกายเหมือนกา เรียก ท้าวก่ำกาดำ. -
ก่ำ
แปลว่า : สีคล้ำ สีเมฆกำลังฝนจะตกเรียก เมฆก่ำ อย่างว่า ควันผายขึ้นเถิงพรหมเมฆก่ำ กิวฮ่อนฮ้องผันเยื้อนทั่วเมือง (ฮุ่ง). -
ก่ำ
แปลว่า : สีดำปนแดง เรียก สีก่ำ อย่างว่า เกิดหลายปีเห็นหีหลายส่ำ หีแหล้แหล้ก่ำก่ำน้อยใหญ่กะเห็น (ภาษิต). -
ก้ำ
แปลว่า : เบื้อง, ข้าง, ทิศ, ฝ่าย เช่นทิศข้างเหนือเรียก ก้ำเหนือ ข้างใต้เรียก ก้ำใต้ เบื้องตะวันออกเรียก ก้ำตะวันออก อย่างว่า คันเจ้าได้ขี่ช้างอย่าลืมหมู่งัวควายมันหากคูณคนทางต่างกันคนก้ำ ช้างหากดียามเข้าสงคราม ได้ขี่ ดีเมื่อเข้าเขตห้องนครกว้างอาจอง (ย่า). -
กำเดา
แปลว่า : ความร้อน อย่างว่า แล้วเลิกเมี้ยนถอยพรากพาหนี กำเดาขนังอยู่ทนทวงบ้า เป็นดั่งเภตราต้องผาโคมคุงหาดรือจักชักฮีบฮ้อนเอาได้ดั่งรือ นี้เด (สังข์). -
กำนัล
แปลว่า : พนักงานหญิงผู้รับใช้พระราชาภายใน เรียก นางกำนัล นางสนม ก็ว่า อย่างว่า นางสนมพร้อมกำนัลนับหมื่น แหนแหเจ้าคอยเฝ้าบาทคำ (กลอน). -
กำพร้า
แปลว่า : เด็กที่ไร้บิดา เรียก กำพร้าพ่อ ไร้มารดาเรียก กำพร้าแม่ อย่างว่า กำพร้าซากจวบนม ผีเผดพ้อเข้าสาก แนวกำพร้าหมูหมามันกะหน่าย กลายหน้าใกล้ชาวบ้านถ่มน้ำลาย (ภาษิต). -
กำพลอย
แปลว่า : เด็กที่ไร้ทั้งบิดาและมารดาเรียก กำพลอย กำพร้ากำพลอย ก็ว่า. -
กำพั้น
แปลว่า : ไม้กลมๆ สำหรับม้วนผ้าที่ทอแล้วเรียก ไม้กำพั้น ไม้ก้ำพั้น ก็ว่า อย่างว่า เป็นดั่งไม้ก่ำพั้นพันเข้าบ่มาย (บ.). -
กำแพ้ง
แปลว่า : แกร็น ไม้ไผ่ที่เป็นแมงข้างในสีดำ มีกลิ่นเหม็น เรียก ไม้กำแพ้ง ก็ว่า อย่างว่า ไม้ก่ำแพ้งแมงข้อส่องบ่เห็น (ภาษิต).