ภาษาอีสานหมวด "ก" 663 - 672 จาก 1872
-
กวน
แปลว่า : คนให้เข้ากัน เช่น คนเข้าปาด คนเข้าหลุ้ง คนเข้าปุ้น อย่างว่า อย่าได้เสียแฮงได้เป็นคนนำเพิ่น หลานเอย คนให้คนฮอดก้นเหนียวตุ้ยจั่งแม่นคน (ย่า). -
ก้วน
แปลว่า : เสวียน เศษผ้าหรือขี้ตอกที่ขดเป็นวงกลม ใช้ตอกมัดเป็นเปราะๆ สำหรับรองก้นหม้อ เรียก ก้วนหม้อ คว้านหม้อ ค้วนหม้อ ก็ว่า -
กวม
แปลว่า : ครอบ, คร่อม เช่น ปลูกเรือนคร่อมตอ เรียก ปลูกเฮือนกวมตอ ยืนคร่อมศีรษะเรียก ยืนกวมหัว สวมศีรษะเรียก กวมเกล้า อย่างว่า สะไย่พร้อมพลนอบมัสการ มาลาเลียนทอดทูลจอมเจ้า ฮองฮองหน้าฝูงศรีสาวถ่าว ประดับดอกไม้กวมเกล้าหื่นหอม (สังข์). -
กวม
แปลว่า : ปิด, บัง ปิดบังตาไม่ให้เห็นเรียก กวมตา อย่างว่า โทษท่อฟ้ากวมกั้งบ่เห็น พ่อแล้ว (กา) คนกวมกุ้มกวนกันชิงยาด ลางพ่องสิ้นเขิน เนื้อเปล่าแปน (สังข์). -
กวม
แปลว่า : คุ้มครอง, ปกป้อง แผ่อำนาจราชศักดิ์ไปคุ้มครองให้อยู่เย็นเป็นสุข เรียก กวมปก อย่างว่า ก็จิ่งสุขอยู่ล้วน บุญท่านกวมปก (หน้าผาก) อันว่าสองกษัตริย์ไท้มาตาปิตุราช บุญมากล้นกวมพื้นแผ่นไตรพี่ขอฝากน้องไว้อุปถากเพียรดู พี่นี้กรรมมาเถิงชิห่างไกลไปหน้า (เวส-กลอน) -
กวม
แปลว่า : โก่ง, โค้ง คิ้วที่มีลักษณะโก่งเรียก คิ้วกวมตา อย่างว่า โมลีคิ้วกอมกวมนัยเนตร คือดั่งอินทร์แต่งแต้มงามย้อยฮูปเขียน (สังข์). -
กวม
แปลว่า : กรอม เขาควายที่โค้งเข้าเกือบติดกัน เรียก ควายเข้ากวม ออม หรือ ลอม ก็ว่า อย่างว่า พี่นี้แนวควายตู้เขากวมตาก้มซุมซู่ เขาตู้ปู้ตี้ปี้นอนลี้เกือกขี้ตม โงเงขึ้นเห็นสวนมอนเบ็ดใส่ ฮั้วสี่ด้านห้าด้านบุเข้าโคบเดียว (ผญา). -
ก้วมก้วม
แปลว่า : มีเสียงดังอย่างนั้น เช่น เสียงเคี้ยวของบางและเปราะดังก้วมก้วม ค้วมค้วม ก็ว่า. -
กวย
แปลว่า : กรวย ตะกร้าที่สานด้วยไม้ไผ่ตาห่างๆ เรียก กวย กะต่าห่าง ก็ว่า อย่างว่า สัจจะผู้ญิงนี้คือกวยกะต่าห่าง ถิ้มใส่น้ำไหลเข้าซู่ตา สัจจะผู้ชายนี้คือหีนหนักหมื่นถิ้มใส่น้ำจมปิ้งบ่ตีง (บ.). -
กวย
แปลว่า : ตรวย ใบกล้วยสดที่พันเข้ากันให้ทางปากกว้าง ทางก้นแหลมเรียก กวย ซวย ก็ว่า ซวยนี้ใช้เป็นเครื่องยกครูในเวลาเรียนมนต์ แต่งคายอ้อเทศน์ อ้อลำ มีขัน ๕ ขัน ๘ ซิ่นผืน แพรวา เหล้าก้อง ไข่หน่วย ซวยสี่ ขันหมากเบ็งซ้ายขวา ซวยนี่แหละภาคกลางเรียก กรวย.