ภาษาอีสานหมวด "ข" 361 - 370 จาก 970
-
ข่าว
แปลว่า : คำกล่าว, คำเล่าลือ, คำบอกเล่าการไปเยี่ยมสารทุกข์สุกดิบ เรียก ถามข่าว อย่างว่า ยังว่าเป็นกษัตริย์เชื้อเดินเถิงถามข่าว กันนา อดพอเปลื้องปิ่นหน้าคอยค้ำล่ำเฮียม แด่แม (สังข์). -
ข้าว
แปลว่า : ไม้คร่าว อย่างว่า มีเฮือนบ่มีข้าวชิเอากลอนไปพาดใสนอ มีข้าวบ่มีตอกมัดไว้ชิไปหมั้นบ่อนใด (บ.). -
ข้าเศ็ก
แปลว่า : ข้าศึก, ศัตรู คนที่ปองทำร้ายเรียก ข้าเศ็ก อย่างว่า เศ็กเสือฮ้ายมามวลเป็นหมู่ขันเข่นฆ่าคนล้มพ่องตาย (บ.). -
ข่าหิ้ง
แปลว่า : สมอร่องแร่ง, ชื่อเขม่าที่ติดอยู่ตามหิ้งบนเตาไฟ เรียก ข่าหิ้ง ง้องแง้งหิ้ง ง้องแง้งไฟ ก็ว่า. -
ขาเหยียบ
แปลว่า : ไกไม้ที่ใต้ขอแร้ว เมื่อนกมาเหยียบไก บ่วงแร้วจะรัดขานกเรียก ขาเหยียบ. -
ขำ
แปลว่า : ลึก ภูลึกเรียก ภูขำ ดงลึกเรียก ดงขำ ป่าลึกเรียก ป่าขำ อย่างว่า แต่นั้นสองพรากพ้นเจียระจากนครหลวง สองก็แยงคีรีป่าขำเขาเงื้อม กลอยใจเข้าหิมวันต์แถวเถื่อน เนื้อตื่นเต้นหมีเหม้นล่วงหนี (สังข์). -
ขำ
แปลว่า : แฝง, ดั้น ดั้นไปในเมฆ เรียก ขำเมฆ อย่างว่า ครุฑก็อ้าปากขึ้นขำเมฆเฮืองฤทธิ์ (ลึบ). -
ข่ำ
แปลว่า : จับ จับผ้าเรียก ข่ำผ้า จับมือเรียก ข่ำมือ จับข้าวเรียก ข่ำเข้า. -
ขำขอด
แปลว่า : ผูกเวร, จองเวร การเวรจองเวร เรียก ขำขอด อย่างว่า เฮาบ่ขำขอดไว้เวรฮ้ายฮ่อใผ (สังข์). -
ขำเขือก
แปลว่า : โกลาหล, วุ่นวาย, กำเริบ อย่างว่า มันก็ขำเขือกฮ้อนฮบฮาบคำเค็ม (สังข์) ขำเขือกฮ้อนผัวเล่าเลยหาย (กา) ดูดังขำเขือกแท้เมืองบ้านมุ่นวาย (ผาแดง).