ภาษาอีสานหมวด "ข" 351 - 360 จาก 970
-
ข่าม
แปลว่า : กลัว, เกรง อย่างว่า เดโชกล้าแขวงใดดาข่าม (กา). -
ข้าม
แปลว่า : ล่วงไป, เลยไป, กลายไป อย่างว่า นับแต่ข้ามเขตไม้หลายถ่ายวันคืน ตนเดียวเดินดุ่งหาทุกมื้อ (สังข์). -
ขามเทศ
แปลว่า : มะขามเทศชื่อพรรณไม้ชนิดหนึ่ง มีหนาม ผลกินได้ เรียก หมากขามเทศ หมากขามแป ก็ว่า. -
ขามป้อม
แปลว่า : มะขามป้อม ชื่อพรรณไม้ชนิดหนึ่ง ผลกลมมน ใช้กินและทำยา เรียก หมากขามป้อม. -
ขามแป
แปลว่า : ชื่อมะขามชนิดหนึ่ง มีหนามฝักสั้น ชอบขึ้นตามที่ลุ่ม กินไม่ได้เรียก หมากขามแป. -
ข่าย
แปลว่า : ชื่อเครื่องดักสัตว์ชนิดหนึ่ง สานหรือถักด้วยป่านปอด้ายไหม ทำเป็นตาคล้ายแห เรียก ตาข่าย อย่างว่า ไวหลายถืกมอง วองหลายถืกข่าย (ภาษิต). -
ข่าย
แปลว่า : เครื่องประดับตัวช้าง ถักด้วยไหมหรือด้าย ทำเป็นตาห่างๆ มีลวดลายและสีต่างๆ เรียก ข่าย ข่ายคำ ก็ว่า อย่างว่า เฮืองฮุ่งฟ้าแสงเข้มข่ายคำ (กา). -
ข่าย
แปลว่า : เครื่องประดับศรีษะ เช่น ผ้าถักดอกไม้ ใช้สวมหัวคู่บ่าวสาว ในเวลาทำพิธีมงคลสมรส หรือฝ่ายชายนำไปครอบศรีษะเมื่อเวลาไปสู่ขอหญิงสาวมาเป็นสะใภ้ อย่างว่า ยกข่ายแก้วกวมพาดสีระสา สองขุนถวิลแต่งดีดาเมี้ยน (สังข์). -
ขาลาก
แปลว่า : เครื่องดักล่อปลาชนิดหนึ่ง เรียก ขาลาก เสือนอนกิน ก็ว่า. -
ขาว
แปลว่า : สะอาด, สด ,ใส สีที่มีลักษณะเหมือนปุยนุ่นหรือสำลี เรียก สีขาว อย่างว่า แม่นว่าสังขะราชท้าวเกิดฮ่วมอุทรก็ดี ท้าวก็เพ็งคีงงามเงื่อนพรหมเพียรแต้ม โฉมศรีน้อยดูควรฮักฮูป คือดั่งผลึกแท่งแก้ว กลมเกลี้ยงแข่งขาว (สังข์).