ภาษาอีสานหมวด "ห" 401 - 410 จาก 1363
-
หยุย
แปลว่า : เรียกหนังสือเรื่องหนึ่งในวรรณคดีอีสาน กล่าวถึงพระโพธิสัตว์ไปเกิดเป็น หมาหยุย หนังสือเรื่องนี้มีชื่อว่า ท้าวหมาหยุย อีกอย่างหนึ่งหมายภึงหมาที่มีขนเป็นปุยตามตัวว่าหมาหยุย. -
หยูก
แปลว่า : ยารักษาโรค หยูกยา ก็ว่า. -
หร
แปลว่า : ชื่อพระอิศวร หร หระ ก็ว่า (ป. ส.). -
หรคุณ
แปลว่า : เศษของวันในปีหนึ่งๆ ที่รวมกันนับตั้งแต่ตั้งศักราชเป็นต้นมา. -
หรดาล
แปลว่า : ชื่อแร่ชนิดหนึ่งประกอบด้วยธาตุสารหนู และกำมะถัน มีสีแดงอมเหลือง ใช้สำหรับเขียนลายรดน้ำและสมุดดำ (ป. ส. หริตาล) อย่างว่า บางพ่องหน้าหมุ่ยแห้มคือสิ่งหอระดาล ก็มี ตาเมือเทิงทัดยูงตางต้าง ฝูงหมู่หัวเศิ็กท้าวธรงพลายเพียงเมฆ แขนป่งซ้อนโดยฮ้อยฮวาดธนู (สังข์). -
หรดี
แปลว่า : ทิศตะวันตกเฉียงใต้ (ป. ส.) อย่างว่า ครุฑก็เนาอยู่เบื้องหนแห่งบูรพา อาคะเนย์แมวอยู่เฝือแฝงฝั้น ทักษิณก้ำราชสีห์แหนแห่ บักเค้าเม้านั่งเฝ้าหรดี ปัจฉิเมนาคเกี้ยวพันดอน พายัพก้ำโคจรหนูอยู่อีสานช้างพลายสารล้านเถื่อน เลื่อนเลื่อนงัวแม่ง้องกินหญ้าฝ่ายอีสาน (โสกทิศ). -
หรรษ
แปลว่า : ความรื่นเริง ความยินดี หรรษ หรรษา ก็ว่า (ส.). -
หรื้อ
แปลว่า : เป็นคำเดียวกับหรือ ในที่นี้ต้องการจะเน้นประโยคคำถามให้หนักจึงใช้คำว่า หรื้อ อย่างว่า ว่าจักเมือเทิงหรื้อแสนทวีควีคว่าง ว่าจักเมือลุ่มหรื้อหนาแท้โยชน์ยาว (ฮุ่ง) เจ้านี้มีผัวหรื้อญิงพลอยพรากคู่อวนเอย เฮียมใคร่ฮู้บนบ้างบอกมา เถี่ยวเถิ้น (สังข์). -
หล
แปลว่า : คันไถ. -
หลก
แปลว่า : ถอน ถอนกล้า เรียก หลกกล้า ถอนผัก เรียก หลกผัก ถอนขน เรียก หลกขน ถอนปีก เรียก หลกปีก อย่างว่า เหมือนดั่งนิโครธค้อมแคมท่าชลาไหล คองว่าวายวันคืนบ่เป็นไปได้ อันหนึ่งเป็นดั่งถกถอนไว้ยังหางหลกปีก ครุฑขนาดน้อมนอนค้างแค่ตมนั้นแล้ว (สังข์).