ภาษาอีสานหมวด "ด" 131 - 140 จาก 448
-
ดาบชัย
แปลว่า : ชื่อดาบชนิดหนึ่ง สำหรับใช้รบราฆ่าฟันเพื่อให้ได้ชัยชนะ เรียก ดาบชัย อย่างว่า ตีนเล่าธรงเกิบแก้วพระยานาคนำถวาย บิงบ๋าแอวดาบชัยสองข้าง เมื่อนั้นภูวนาถท้าวธรงดาบฮวายมนต์ ยอทันโทมฮ่อกลางกุมกลิ้ง เยียวฟันกั้งใจประสงค์ตั้งต่อ (สังข์). -
ดาม
แปลว่า : ทาบ ประกบ เช่น แขนหักขาหักเอาเหล้กหรือไม้มาทาบหรือปรพกบกันเข้า เรียก ดามแขน ดามขา. -
ด้าม
แปลว่า : คันสำหรับถือ เช่น ด้ามมีด ด้ามพร้า เรียก ด้าม อย่างว่า พระบาทท้าวย้ายย่างเมือสถาน ฮมฮมลดม่านคำลายคล้ำ เททวงค้อยคึดหาญหุมมาก ใจวู่ฮ้อนกำด้ามดาบเทียม (ฮุ่ง). -
ด้าม
แปลว่า : กะ ประมาณ ขนาด อย่างว่า แม้นว่าทุกส่ำเชื้อสวงขนาดแสนสัตว์ เขาก็กลัวเกรงบาผีกพอพันด้าม (สังข์) ไม้บ่ทันแทกด้ามอย่าฟ้าวห่าวฮอนตัด เยียวบ่เถิงภายลุนชิเคิกมือเมือหน้า (อิน). -
ด้าม
แปลว่า : เสมอ เหมือน อย่างว่า ควรที่เพิงแพงเพี้ยงสองตาตนพี่ จริงดาย มีใช่ด้ามดั่งฮู้แฮงเลี้ยงลูกตน พระเอย (สังข์) ได้เดชด้ามพระอินทร์เจ้าจิ่งควร (สังข์). -
ดาย
แปลว่า : เปล่า เสียเปล่า รักแล้วไม่ได้ เพียงแต่ได้ดู เรียก ดูดาย มุ่งหมายแล้วไม่ได้เรียก ปองดาย มาเปล่าเรียก มาดาย รอเปล่าเรียก คองดาย แก่เปล่าเรียก แก่ดาย อย่างว่า แก่ดายดอก แก่หยอกหลาน แก่หาญป่า แก่จ่าแห แก่แก้ว (บ.). -
ดารา
แปลว่า : ดาว อย่างว่า ดาราค้อยวันเวียนเทียวทีป (กา). -
ดารา
แปลว่า : นางงาม อย่างว่า บัดนี้ภูวนาถน้อยเสด็จสู่บรรทมแลเด ใผจักเป็นดาราเจี่ยขวัญกลางห้อง เฮานี้ควรคูณน้อมนำนางมามอบ เดิมดั่งชั้นชั่วฟ้าเฮาฮู้แต่ลาง (สังข์). -
ดาเรศ
แปลว่า : ดาว อย่างว่า ผ่อเห็นยั่งยั่งเหลื้อมดาเรศเฮืองบน ออระชอนหลับชั่วดีเดือนซ้าย นรินทร์ผู้ผลควรแล้วตื่น พระบาทย้ายมาห้องแท่นเพียง (ฮุ่ง). -
ดาล
แปลว่า : เกิด มี บัลดาล อย่างว่า เมื่อนั้นวิญญาณฮ้อนกำแดดาลสวาท เยื้อนข่ำซ้องชมเสื้อส่วงกระสัน (ฮุ่ง).