ภาษาอีสานหมวด "ผ" 141 - 150 จาก 422
-
ผีกองก่อย
แปลว่า : ชื่อผีป่าจำพวกหนึ่ง ร้องเสียงดังกองก่อยกองก่อย จึงเรียก ผีกองก่อย อย่างว่า ชงมงเถ้าหัวแดงกองก่อย (กาไก). -
ผีเชื้อ
แปลว่า : คนที่ถือว่าเป็นเชื้อสายเดียวกันนั้นมี ๗ ชั้น นับจากสูงลงมาต่ำ คือนับจาก ๑ ทวด ๒ ปู่ย่าตายาย ๓ พ่อแม่ ๔ ตัวเรา ๕ ลูก ๖ หลาน ๗ เหลน คนทั้ง ๗ ชั้นนี้เรียกเชื้อสายเผ่าพันธุ์ วงศ์ตระกูลเดียวกัน เมื่อคนทั้ง ๗ ชั้นนี้คนใดคนหนึ่งตายไป ถ้าไปเกิดเป็นผีก็เรียก ผีเชื้อ ผีเสื้อ ผีด้ำ ก็ว่า ถ้าต้องการอะไรก็จะมาเข้าฝันหรือมาขอจากเชื้อสายของตน. -
ผีดง
แปลว่า : ป่าใหญ่ที่มีต้นไม้ใหญ่น้อยนานาชนิด มีสัตว์ป่านานาชนิด มีพืชพรรณนานาชนิด ป่าที่มีลักษณะอย่างนี้เรียก ดง เช่น ดงพระยาไฟ ดงหลวง กงบริเวณ ดงนั้นต้องมีผี ผีต้องเป็นผีดุ ถ้าไม่ดุจะรักษาดงไม่ได้ เช่น ดงพระยาไฟ อย่างว่า ดงหลวงบ่ห่อนขาดเผิ้ง ดงเสอเพอบ่ห่อนขาดหมากแน่ง ดงแสนกวางบ่ห่อนขาดอีเก้งหมีเหม้นบ่างชะนี (ผาแดง). -
ผีตาแฮก
แปลว่า : ผีนา ที่นาของคนโบราณเขาจะขุดหลุมสี่ด้านไว้หนึ่งหลุม กะปลูกเข้าได้ประมาณสิบกว่าต้น ล้อมรั้วรอบหลุมนี้ ก่อนจะลงมือปักดำแต่ละปีจะต้องนำกล้ามาปักลงในหลุมนี้ เรียกว่า นาตาแฮก นาตาแฮกนี้ต้องเลี้ยงด้วยของคาวหวานแก่ผีที่เฝ้านา เพื่อให้ผีตาแฮก คุ้มครองป้องกันไม่ให้คนหรือวัว ควายมากัดกินข้าวกล้าในนา. -
ผีนา
แปลว่า : ผีเฝ้านา นาใดที่อุดมสมบูรณ์ด้วยผลหมากรากไม้และสัตว์ป่า อยู่ใกล้แม่น้ำ ลำคลอง หนองใหญ่ ผีมักจะไปเฝ้ารักษาเพื่อไม่ให้คนและสัตว์มาทำลาย ผีชนิดนี้เรียก ผีนา ก่อนจะทำนาแต่ละปี เจ้าของนาจะต้องเลี้ยงผีก่อน ถ้าไม่เลี้ยงผีจะแสดงอาการให้เห็น หรือไม่ผีก็จะหนีไปอยู่ที่อื่นซึ่งอุดมสมบูรณ์กว่า. -
ผีป่ง
แปลว่า : ผีที่อยู่อาศัยตามชายป่า ซึ่งมีดินรสเค็ม หรือจอมปลวก ผีจำพวกนี้รักษาป่งหรือดินโป่ง ไม่ให้คนมาทำลาย เรียก ผีป่ง. -
ผีปอบ
แปลว่า : ผีปอบมีหลายจำพวก มีปอบเชื้อ เกิดจากญาติพี่น้องเคยเป็นปอบมาก่อน เมื่อตายไปปอบของคนที่ตายจะไปสิงอยู่กับญาติพี่น้อง ปอบมนต์ เกิดจากคนที่เรียนมนต์ศักดิ์สิทธิ์ เช่น มนต์ทอบหนัง บังฟัน บิดใส้ มนต์หีใหญ่ มนต์โคยใหญ่ มนต์คง มนต์เสน่ห์ เมื่อเรียนมาแล้วไม่ปฏิบัติตามที่ครูสอน มนต์ที่เรียนมาจะกลายเป็นผี กินคนอื่นไม่ได้ก็กินตนเอง. -
ผีป่า
แปลว่า : ผีเฝ้าป่า ป่าจะเป็นป่าเล็กหรือป่าใหญ่จะต้องมีผีเฝ้ารักษา ถ้าไม่มีผีคนจะมาทำลายป่าและสัตว์ป่า อย่างว่า เมื่อนั้นสองเล็งแล้วยินกลัวเกรงโทษ เยียวว่าผีป่าต้อนตันหน้าล่อลวง (สังข์). -
ผีปู่ย่าตายาย
แปลว่า : ปู่ย่าตายายที่ตายไปแล้วคนโบราณเรียก ผีเชื้อ ผีบรรพบุรุษ ผีด้ำ ก็ว่า คนอีสานทำบุญเข้าสาก เข้าประดับดินแต่ละปี ก็ทำเพื่อผีจำพวกนี้ หรือทำหอ ปลูกโฮงไว้ในป่า มอบป่าพร้อมสัตว์ป่าให้ดูแลรักษา ถึงกำหนดในแต่ละปีก็จะทำอาหารคาวหวานไปเลี้ยง เรียกว่า เลี้ยงผีปู่ตา. -
ผีเป้า
แปลว่า : ผีกระสือ เรียก ผีเป้า มี ๓ ชนิด ผีเป้าคน คนที่ยังมีชีวิตชอบกินของดิบมีกบและเขียดเป็นต้น มักหาของดิบในเวลากลางคืน ผีเป้าผี ได้แก่คนที่เคยเป็นเป้ามาแล้วเวลาตายไปเกิดเป็นผี เป้าผีนี้ดุร้าย ทำอันตรายแก่คนจนถึงตาย ผีเป้าหว้าน ได้แก่หว้านศักดิ์สิทธิ์ เช่น ว่านกระจาย ว่านสามพันตึง ว่านจำพวกนี้เชื่อว่าอยู่ยงคงกระพัน ถ้าเจ้าของเลี้ยงก็ไม่เป็นไร หากไม่เลี้ยงมันจะไปหากินเอง จำพวกกบและเขียด หากไม่มีอาจกินเลือดคนได้.