ภาษาอีสานมาใหม่ 12321 - 12330 จาก 17431
-
ตีนจำ
แปลว่า : ชื่อพรรณไม้ชนิดหนึ่ง ใบและดอกใฃ้กินเป็นอาหารได้เรียก ต้นตีนจำ มีสองชนิดคือตีนจำใหญ่และตีนจำน้อย อย่างว่า ตีนจำเปี้ยบานแถวถันต่ำ สัพพะดวงดอกไม้ต้นต่ำตีนจำ (สังข์). -
ตีเตาะตีต้อน
แปลว่า : เสียงเปลดัง เวลาลูกเล็กเด็กแดงร้องไห้ แม่จะเอาลูกลงในอู่แล้วกล่อมไกวไปมา หรือการพรรณาถึงความลำบากของแม่ที่มีต่อลูกในขณะที่ลูกยังเล็ก อย่างว่า แม่ก็ไกวเจ้าไปตีเตาะตีต้อน แม่เจ้ากินน้ำฮ้อนปากเปื่อยปากแดง ไฟลุกแฮงแม่เจ้าแฮ่งฮ้อน (สู่ขวัญ). -
ตีง
แปลว่า : ติง ไหว ไหวตัวเรียก ตีงคีง ตีงโต ก็ว่า อย่างว่า ลางเถ้าตีงโตได้ไปมาดิ้นด่าวด่าว ตาขุ่นปานน้ำเข้ากุมเว้าดั่งบ่าวสาว ลางเถ้าหัวขาวแล้วแอวกะแงนดากกะแอ่น ยังเล่าแหะแห่นแหล้นหลงเต้นบ่เบิ่งโต (กาพย์ปู่). -
ตี๊
แปลว่า : ใช้เป็นคำต่อท้ายคำถาม เช่น บ่เอาตี๊ บ่กินตี๊ บ่เฮ็ดตี๊ บ่ไปตี๊. -
ตี่
แปลว่า : ถ่างออก แหวกออก เช่นเอามือถ่างตา เรียก ตี่ตา เอามือถ่างปากเรียก ตี่ปาก อย่างว่า แก้มปี่ลี่แก้มเจ้าปี่ลี่ สองมือตี่หีหน่อแตดปักมือ กูหลาบกูจื่อท่อนี้แล้ว (สอย). -
ตี่
แปลว่า : ชื่อการเล่นของเด็กชนิดหนึ่งเวลาเล่นเด็กจะร้องตี่ๆ แล้ววิ่งไปจับกัน เรียก เล่นหมากตี่ หมากอี่ ก็ว่า. -
ตี
แปลว่า : เสพ งัน เสพงันด้วยดนตรี มีปี่ แคน ฆ้อง กลอง เรียก ตี อย่างว่า เขาก็ตีโพนพิณเสพสังข์เสียงห้าว ระงมงันก้องเสียงนันคีคื่น ปานดั่งเสพท่อนท้าวเมืองฟ้าฟากสวรรค์ (บ.). -
ตี
แปลว่า : หล่อ, สี หล่อเทียนสีเทียน เรียก ตีเทียน อย่างว่า เฮาจักตีเทียนน้อมเถิงอินทร์เทวราช ขอเอาลูกแก่นแก้วชายกล้าเกิดดอม (กา). -
ตี
แปลว่า : ตีด้วยมือ เรียก ตี อย่างว่า ตีเจ็บแล้วแสนชิออยกะปานด่า แม่นว่าเว้าจ้อยจ้อยก็ปานค้อนต่อยหัว ตีด้วยฝีปากคือพูดกระทบกระแทกแดกดัน ก็เรียก ตี อย่างว่า เก้าชิฆ่าสิบชิข้าให้เอาแก่นคะยูงตี อย่าได้เอาบาลีต่อยตีตางค้อน(ผญา). -
ติ่วซ้อย
แปลว่า : เลิศ, ประเสริฐ, ยิ่ง คนที่มีคุณประโยชน์มาก เช่น พระราชมหากษัตริย์ที่ปกครองคนทั่วประเทศ เป็นผู้มีบุญหนักศักดิ์ใหญ่ โบราณเรียก เจ้าติ่วซ้อย ถ้าเป็นพระราชาเรียก เจ้าติ่วสร้อย พระราชินี เรียก เจ้าติ่วซ้อย.