ภาษาอีสานหมวด "ก" 1161 - 1170 จาก 1872
-
ก้าม
แปลว่า : แข็ง, กระด้าง อากาศแข็งตัวเรียก อากาศก้าม อย่างว่า อากาศก้ามแมนมากมาคอย (สังข์) เลือดข้น เรียก เลือดก้าม อย่างว่า เลือดหลั่งล้นไหลก้ามกาดดิน (สังข์). -
กามทา
แปลว่า : ชื่อเจ้าเมืองนครจำปา อย่างว่า ขอขาบพื้นพงศ์กิ่งกูรณา ฝูงมีของถวายแต่พอเพียงฮู้เมื่อนั้นมหากษัติรย์เจ้ากามทาชมชื่นต้านต่อข้าสองใช้บ่บัง (สังข์). -
ก้ามปู
แปลว่า : ชื่อพรรณไม้ชนิดหนึ่ง ดอกสีเหลือง ผลมีรสหวาน ใช้ปลูกครั่งและทำยาได้ เรียก ต้นก้ามปู ต้นกะปู ก็ว่า อย่างว่า ภูวนาถน้อยวิ่งพระกาโย พระก็ปุนปืนซัดถืกมันเมาบ้า มารมัวกลุ้มกุมศรแสนต่าว เลือดหลั่งล้นทังค้ายดาดแดง (สังข์). -
ก่าย
แปลว่า : ทอด, พาด พาดกะ ไดเรียก ก่ายกะได อย่างว่า หากะไดก่ายไว้ให้หลานหล้าท่องเทียว (ย่า) ตีนหลังเหยียบชั้นฟ้าตีนหน้าก่ายขอบจักรวาล (เวส). -
ก่าย
แปลว่า : คัด, ลอก การเอาเหล็กจารเขียนหนังสือในใบลาน เรียก ก่ายหนังสือ. -
การ
แปลว่า : กิจ, ธุระ, หน้าที่ เรียกการงานที่ถือว่าเป็นการ อาจแยกได้เป็น ๔ ชนิดคือ งานที่ต้องทำเป็นประจำเช่นอยู่กินหลับนอนเรียกกิจการ งานที่ต้องแบกหามจะทิ้งวางไม่ได้เรียกภารกิจ งานที่ต้องทำในฐานะที่ได้รับมอบหมายเรียก รัฐกิจ งานที่ต้องทำเพื่อส่วนรวมเรียกสาธารณกิจ. -
การศัพท์
แปลว่า : ศัพท์ที่รวบรวมไว้พร้อมทั้งคำแปล เรียก การศัพท์. -
การะเวก
แปลว่า : นกกรวีก ชื่อนกชนิดหนึ่งเสียงไพเราะ เรียก นกการะเวก การะวีก กอระวีก ก็ว่า อย่างว่า ผ่อเห็นเดือนด่วนแจ้งพ้นพุ่งเขาเขียว พุ้นเยอ ฉายาเฉียงฮ่มดอยดาวซ้าย เหนหอนฮ้องแกวแกวกอระวีก พรายป่าเปล้ายูงผู้ส่งเสียง (สังข์). -
กาเรณุกา
แปลว่า : ช้างพัง (ป.) ช้างตัวเมียเรียก ช้างพัง อย่างว่า เอกากาเรณุกา ยังมีแม่ช้างตัวหนึ่ง มีปกติตะเดินไปเหนืออากาศเวหา (เวส). -
กาล
แปลว่า : เวลา เช่น เวลาเช้า สาย บ่าย เที่ยง กลางคืน กลางวัน เวลาอยู่ กิน หลับ นอน เรียกกาล อย่างว่า กาลควรเมี้ยนเมือสถานสถิตอาสน์ เขาก็เลิกเครื่องท้าวหิวไห้สู่เชียง (สังข์).