ประโยคสนทนาภาษาอีสาน 371 - 380 จาก 2286

คำว่า เพิ่น

ไปซอยเพิ่นถือของแน แปลว่า ไปช่วยเขาถือของหน่อย

ผิดกันเทือเดียวเป็นเพิ่น แปลว่า ทะเลาะผิดใจกันเพียงครั้งเดียวก็กลายเป็นคนอื่นไกล

คำว่า บ้าน

แลงนี้เฮาไปเบิ่งหมอลำอยู่บ้านหนองนาดีเนาะ แปลว่า เย็นนี้เราไปดูหมอลำที่มาแสดงที่หมู่บ้านหนองนาดีกันเถอะ

เพิ่นเป็นคนบ้านใด๋ แปลว่า เขาคนนั้นเป็นคนมาจากหมู่บ้านไหน

คำว่า เพ

เถียงนาถืกปลวกกินใกล้สิเพ แปลว่า กระท่อมโดนปลวกกินแทบจะพังลงมา

ใช้ของบ่รักษามันกะเพ แปลว่า ไม่ดูแลรักษาของใช้จะทำให้ชำรุดเสียหาย

คำว่า ฮ่าง

มอเตอร์ไซฮ่าง แปลว่า จักรยานยนต์เก่า ๆ

เฮ็ดดี ๆ มันสิฮ่าง แปลว่า ทำดี ๆ ระวังจะพังเสียหาย

คำว่า ก็

"ก็" ในที่นี้เหมือนกันกับที่ปรากฏในภาษากลาง

คำว่า กร

1.)  มือ อย่างว่า เมื่อนั้นพุ่งพุ่งพร้อมทุกที่เฮียงกร ดากันทูลเทโวกล่าวกลอนการใช้นำคดีข้อขุนคอนคนขนาด ขึ้นขาบเจ้าจอมไท้พระยอดเมือง(สังข์)ค้อมว่าพระสั่งแล้วต้องตั้งต่อบารมี ทูลเทวาทั่วแดนดาเต้าพระกรกำไว้งาสารตัวประเสริฐ แล้วหยาดน้ำคันธีแก้วหลั่งลง (เวส-กลอน).

คำว่า คุย

ข่อยบ่มักคนขี้คุย แปลว่า ฉันไม่ชอบคนขี้โม้โอ้อวด

คำว่า ไค

ไคยัง แปลว่า ดีขึ้นหรือยัง

แค่แล้ว แปลว่า ดีขึ้นแล้ว

ยังบ่ไค แปลว่า ยังไม่ดีขึ้นเลย

ไค ที่ถูกต้องจะใช้สระไอไม้มลาย จะไม่เขียนว่า คัย เพราะในภาษาอีสานจะไม่ใช้ไม้หันอากาศ

คำว่า ดง-ตั้งไฟอ่อนๆ

เช่น ข้าวยังบ่สุกดีเอาไปดงอีกจั๊กหน่อยให้มันสุกๆ แปลว่า เอาข้าวไปตั้งไฟอุ่นๆเพื่อให้สุกเต็มที่

เพิ่มเติม : การดงข้าวในที่นี้เพื่อทำให้ข้าวสุกเต็มที่ คนอีสานหุงข้าวด้วยวิธีการต้มก่อนพอน้ำเริ่มเดือดข้าวเริ่มใกล้จะสุกจะรินน้ำออก (ถ้าไม่รินน้ำออกจะเปื่อยกลายเป็นข้าวต้ม) หลังจากที่รินน้ำออกแล้วก็ตั้งไฟอ่อนๆต่อไปอีกเพื่อให้ข้าวสุกและกลายเป็นข้าวสวย การตั้งไฟต่อไปเพื่อให้ข้าวสุกเรียกว่าการ "ดง" นั่นเอง 

คำว่า ดาง

หว่านแหลงดาง กะดักใจนางไว้บ่ได้ แปลว่า เป็นการเปรียบเทียบว่า ต่อให้ทอดแหไปดักหัวใจของเธอ ก็ไม่สามารถที่จะฉุดรั้งหัวใจของเธอไว้ได้

พ่อออกไปกางดาง แหลว่า พ่อออกไปวางอวนหาปลา