ประโยคสนทนาภาษาอีสาน 564 - 573 จาก 2286

แฮงอึด แฮงอยาก ทุกข์ยากหลาย แปลว่า ยิ่งอดอยาก ทุกข์ยากมาก

ปลาฮ้วม หรือ เนื้อฮ้วม

ต้นฮุ่นไฮ่  หมายถึง ต้นไม้ชนิดหนึ่ง ลำต้นเล็กๆ

หึ บางทีก็ออกเสียงยาวเป็น หื่อ ความหมายคือ "ไม่" ในภาษากลาง 

นาย ก : เจ้าสิไปนำข่อยบ่ (คุณจะไปกับฉันไหม)

นาย ข : หึ ๆ บ่ไปดอก เจ้าไปผู้เดียวโลด (ไม่ ๆ ไม่ไปหรอก คุณไปคนเดียวเถอะ)

หื่อ ๆ ข่อยบ่เอานำดอก (ไม่ ๆ ฉันไม่เอาด้วยหรอก)

เนื่องจากเป็นคำปฏิเสธ เวลาพูดว่าหึผู้พูดมักจะแสดงออกเป็นกิริยาท่าทางด้วย เช่น ส่ายหน้า เป็นต้น

ขอให้เจ้าอยู่เฮียงฮ่วมกับไปโดนๆเด้อ  แปลว่า  ขอให้อยู่เคียงคู่กันไปนานๆ

1.) ต้นไทร เรียก ต้นไฮ มีหลายชนิด เช่น ไฮมี้ ไฮหย่อง ไฮคำ ไฮหิน อย่างว่า จับอยู่ชั้นปลายไม่ง่าไฮ (กา) นกอิเอี้ยงกินหมากโพไฮ แซวแซวเสียงบ่มีโตฮ้อง (เสียว) ดีแก่นกฮ่ายไม้ฮิมไฮ่กินไฮ ภูเขาขวางฮ่มฮังคอยฮั้ง สุรย์ไคลค้อยเขาคำใกล้ค่ำ ประดับไพร่ยั้งนอนแล้งลวดแลง (ฮุ่ง) วิบากบั้นโดยลูกเร็งโญ แลเด ก็บ่มีอันกินจ่อยผอมผางฮ้าย ยังมีเทโวไม้ไฮยำเยี้ยมผ่อ เห็นก่ำพร้าธรรม์อ้างอี่ดู (สังข์).

ย่านคนอื่นได้ลื่น แปลว่า กลัวคนอื่นจะได้ดีกว่าตัวเอง, อิจฉา

เฮ็ดเวียกย่านแต่หมู่ได้ลื่น แปลว่า ทำงานกลัวแต่เพื่อนได้เปรียบ

พ่อใหญ่สาเพิ่ลไปจับปลาข่อน

เจ้ามาหยังอ้าย ?  แปลว่า พี่มาทำอะไรหรอ

A. หล่าๆอยู่มีไผอยู่บ้านบ่น้อ  แปลว่า  น้องเอ้ยมีใครอยู่บ้านมั้ย
B. หยังอ้าย มีหยังบ่น้อ  แปลว่า อะไรหรอพี่ มีอะไรหรือป่าวนะ

เหม็นแหงดเยี่ยวเด็กน้อยเยี่ยวใส่บ่อน แปลว่า เหม็นกลิ่นปัสสาวะเด็กรดที่นอน

หมูโตผู้บ่ได้ตอนมันสิเหม็นแหงด แปลว่า หมูตัวผู้ที่ไม่ได้ทำหมันจะมีกลิ่นเหม็นสาบหมู