ประโยคสนทนาภาษาอีสาน 604 - 613 จาก 2286

คำว่า ดาง

หว่านแหลงดาง กะดักใจนางไว้บ่ได้ แปลว่า เป็นการเปรียบเทียบว่า ต่อให้ทอดแหไปดักหัวใจของเธอ ก็ไม่สามารถที่จะฉุดรั้งหัวใจของเธอไว้ได้

พ่อออกไปกางดาง แหลว่า พ่อออกไปวางอวนหาปลา

คำว่า ไถ่

1.) ถอน คืน ถอนทาสให้เป็นไทเรียก ไถ่ทาส อย่างว่า บ่ได้ติเตียนเจ้ามีหรือจนบ่ได้ว่า เป็นข้าเพิ่นฮ้อยชั้นชินำซื้อไถ่เอาดอกนา (กลอน).

2.) เปลี่ยน แก้ไข นุ่งผ้าผืนใหม่เรียก ไถ่ผ้า อย่างว่า เจ้าไถ่ผ้าลุกอาบสรงสี ขุนควาญจัดคาดประโคนเคียนช้าง ฝูงครัวย้ายสาลีเลียนแจก น้ำลูบนิ้วมือล้างลวดเสวย (ฮุ่ง).

คำว่า สี่

ขอสี่ได้บ่ แปลว่า ขอมีอะไรกันได้ไหม

ซื่อหลายเขาเอาเฮ็ดขื่อ โง่หลายเขาเอาเฮ็ดด้ามเกี่ยว เคียวหลายเข้าสี้ (ภาษิต).

คั่นเป็นแฟนกันมันลำบากใจ สี้กันสื่อ ๆ กะได้สบายใจดี แปลว่า ถ้าเป็นแฟนกันแล้วมันลำบากใจ แค่มีอะไรกันก็ได้สบายใจดี

คำว่า ไน

1.) เครื่องปั่นฝ้าย เรียก ไน หลา ก็ว่า อย่างว่า เหล็กในบ่มีหลาแล้วชิกลายเป็นเหล็กส่วน มีผัวบ่มีลูกเต้าเขาชิเอิ้นแม่หมัน มีครรภ์บ่มีผัวช้อนมานทางเขาชิว่า มีลูกมีย้อนชู้เชาชิเฮื้องใส่ทาง (ย่า).

2.) ชื่อสุนัขป่าจำพวกหนึ่ง เรียก หมาใน หมาจิ้งจอก หมาจิกจอก ก็ว่า.

คำว่า พ่อไฮ่

พ่อไฮ พ่อนา แปลว่า พ่อไร่ พ่อนา

คำว่า มุ่น

ข้าวสารคือมุ่นแท้ ไปสีโรงใด๋ แปลว่า ทำไมข้าวสารถึงแตกละเอียด ไปสีที่โรงสีไหนมา

ย่านมุ่นอุ้ยปุ้ยอยู่เด้อมื้อแลง แปลว่า กลัวใจว่าเย็นนี้คงยับเยินแน่นอน

คำว่า ยาย

บ่เว่าหลายยายห่าง แปลว่า ไม่พูดมาก, ไม่พูดไปเรื่อยเปื่อย

คำว่า ยินสะออน

ซาบซึ้ง ตรึงใจ อย่างว่า ยินแม่นแม้งสะออนไท้ชอบพระทัย (สังข์).

คำว่า ลื่น

ลื่นบ้านลื่นเมือง แปลว่า เกินหน้าเกินตาชาวบ้าน

ขี้ดื้อลื่นบ้านลื่นเมือง แปลว่า ดื้อมากผิดไปจากคนทั่วไป

คำว่า โลด

ไปโลด  แปลว่า  ไปเลย

เบิ่งเอาโลดเด้อ  แปลว่า  ดูเอาเองเลย