Archive: คลังความรู้ Subscribe to คลังความรู้

มาเด้อพี่น้อง อีสานร้อยแปดสิพาไปเที่ยวโฮงมูนมังเมืองขอนแก่น สถานที่ ที่เก็บเรื่องราวเก็บสมบัติที่เก็บรวบรวมเรื่องอันเป็นที่มาของเมืองขอนแก่นหรือพิพิธภัณฑ์  จัดตั้งขึ้นมาเพื่อเชื่อมโยงให้ชุมชนเกิดจิตสำนึกในความรักและหวงแหน ท้องถิ่นของตนเองและเป็นศูนย์กลางการศึกษาค้นคว้าข้อมูลประวัติศาสตร์เมืองขอนแก่นจัดสร้างด้วยงบอุดหนุนของ

หลายๆคนอาจจะยังไม่รู้ความหมายของคำว่า “อีสาน” ว่ามาจากไหน หรือ หมายถึงอะไร วันนี้ข่อยมีโอกาสได้เข้าไปเยี่ยมชมเว็บไซท์ “นิตยสารทางอีศาน” (นิตยสารรายปักษ์เพื่อคนอีสานและคนไททุกภูมิภาค ) แล้วเห็นว่ามีข้อมูลดีๆ อีกมากมาย ที่แม้กระทั่งคนอีสานหลายๆคนเองอาจจะยังเข้าไม่ถึง หรือ ยังไม่รู้ด้วยซ้ำ

ช่วงนี้กำลังจะเข้าสู่เดือนสิบสอง ฮีตคลองประเพณีอีสานบ้านเฮาอีกอย่างหนึ่งที่ทำสืบต่อกันมาคือ “บุญกฐิน” ครับพี่น้อง การทอดกฐินเป็นกาลทาน ตามพระวินัยกำหนดกาลไว้ คือ ตั้งแต่แรม 1 ค่ำ เดือน 11 ถึงวันขึ้น 15 ค่ำ เดือน 12 ผู้มีจิตศรัทธาเลื่อมใส ใคร่จะทอดกฐิน ก็ให้ทอดได้ในระหว่างระยะเวลานี้

วันออกพรรษาก็ใกล้เข้ามาแล้ว วันหยุดยาวนี้หลายคนก็พาครอบครัวไปท่องเที่ยวตามสถานที่ต่าง ๆ  หนึ่งในสถานที่ยอดฮิตในช่วงออกพรรษา คือ บั้งไฟพญานาค เชื่อว่าหลายคนก็มีแผนเดินทางไปชมความมหัศจรรย์ทางธรรมชาติที่ยังไม่มีคำอธิบายเกี่ยวกับปรากฎการณ์นี้ได้ วันนี้อีสานร้อยแปดจะพาไปรู้จักปรากฏการณ์ธรรมชาติเหนือธรรมชาติที่มีเพียงเดียวในประเทศไทย 

พี่น้องรู้จัก “หน่วง” บ่ครับ “หน่วง” คืออุปกรณ์จับสัตย์ชนิดหนึ่ง เป็นภูมิปัญญาของคนอีสานโบราณที่พลิกแพลงหาวัสดุอุปกรณ์รอบตัวที่หาง่ายๆ มาเป็นเครื่องมือในการทำมาหากิน เรียกได้ว่าเป็น “มูนมัง” ของอีสานบ้านเฮาเลยกะว่าได้ ปัจจุบันแม้กระทั่งนักร้องวัยรุ่นที่ไปเรียนถึงต่างประเทศยังได้ร้องเพลงเกี่ยวกับ

สวัสดีครับพี่น้องทางอีสานร้อยแปด วันนี้เหมือนเดิมครับ เรามีเรื่องราวดีๆมากฝากพี่น้องที่ติดตามเราทางเว็บไซท์เหมือนเดิม โดยวันนี้เราจะมาพูดถึง “บุญออกพรรษา” ฮีตคลองประเพณีที่เราทำสืบต่อกันมาตั้งแต่โบราณ หลังจากที่พระสงฆ์จำพรรษามาตลอดระยะเวลา 3 เดือน ก็ถึงช่วงการออกพรรษา วันออกพรรษาจะตรงกับวันขึ้น

ผญาอีสาน ที่เขียนเป็นตำรา อธิบายเกี่ยวกับการอยู่ไฟ การอยู่ไฟนั้นโบราณเผิ่นว่ายาก เรียกอยู่กรรมแท้ๆ นอนเฝ้าถ่านไฟ ทั้งบางตัวกินน้ำร้อน ทั้งจ่อยผอมโซ กินแต่ของของเค็มก็เพื่อเบาบางเพื้อ เป็นกรรมแท้แนวใด๋ก็ลำบาก หม้อก็เรียกหม้อหรรมถืกต้องโบราณเฒ่าแต่หลัง ต้องอาบแต่น้ำร้อนให้มีเลือดลมดี

หลายๆท่านที่เป็นคนอีสานบ้านเฮา คงจะเคยได้ยินภาษิตคำพังเพยว่า “บ้านฝังสายแฮ่ บ้านแพสายเบือ” หมายถึง บ้านเกิดนั่นเอง มาจากพิธีกรรมในสมัยเก่า เมื่อมีคนเกิดจะต้องมีพิธีกรรมอย่างหนึ่งคือ “ฝังสายแฮ่” แฮ่ หมายถึง รก สายที่โยงมาจากรกไปหาสะดือเรียกว่า “สายแฮ่” สายแฮ่นี้จะต้องตัด

ตำนานตาแฮก เป็นนิทานพื้นบ้านอีสานประเภทนิทานอธิบายเหตุเพื่อจะตอบคำถามว่า “ทำไมต้องไหว้ผีตาแฮกก่อนทำนา” (ตาแฮก-ผีประจำไร่นา) ชาวอีสานจะไหว้ผีตาแฮกในบุญเดือนหก หลังจากบุญบั้งไฟ และบุญเดือนสิบเรียกว่าบุญข้าวสากหรือสลากภัต ซึ่งเป็นฤดูที่ข้าวในนากำลังเริ่มตั้งท้องและออกรวง ไหว้ผีไร่นาในเดือนสิบ