Archive: คลังความรู้ Subscribe to คลังความรู้

วันออกพรรษาก็ใกล้เข้ามาแล้ว วันหยุดยาวนี้หลายคนก็พาครอบครัวไปท่องเที่ยวตามสถานที่ต่าง ๆ  หนึ่งในสถานที่ยอดฮิตในช่วงออกพรรษา คือ บั้งไฟพญานาค เชื่อว่าหลายคนก็มีแผนเดินทางไปชมความมหัศจรรย์ทางธรรมชาติที่ยังไม่มีคำอธิบายเกี่ยวกับปรากฎการณ์นี้ได้ วันนี้อีสานร้อยแปดจะพาไปรู้จักปรากฏการณ์ธรรมชาติเหนือธรรมชาติที่มีเพียงเดียวในประเทศไทย 

พี่น้องรู้จัก “หน่วง” บ่ครับ “หน่วง” คืออุปกรณ์จับสัตย์ชนิดหนึ่ง เป็นภูมิปัญญาของคนอีสานโบราณที่พลิกแพลงหาวัสดุอุปกรณ์รอบตัวที่หาง่ายๆ มาเป็นเครื่องมือในการทำมาหากิน เรียกได้ว่าเป็น “มูนมัง” ของอีสานบ้านเฮาเลยกะว่าได้ ปัจจุบันแม้กระทั่งนักร้องวัยรุ่นที่ไปเรียนถึงต่างประเทศยังได้ร้องเพลงเกี่ยวกับ

สวัสดีครับพี่น้องทางอีสานร้อยแปด วันนี้เหมือนเดิมครับ เรามีเรื่องราวดีๆมากฝากพี่น้องที่ติดตามเราทางเว็บไซท์เหมือนเดิม โดยวันนี้เราจะมาพูดถึง “บุญออกพรรษา” ฮีตคลองประเพณีที่เราทำสืบต่อกันมาตั้งแต่โบราณ หลังจากที่พระสงฆ์จำพรรษามาตลอดระยะเวลา 3 เดือน ก็ถึงช่วงการออกพรรษา วันออกพรรษาจะตรงกับวันขึ้น

ผญาอีสาน ที่เขียนเป็นตำรา อธิบายเกี่ยวกับการอยู่ไฟ การอยู่ไฟนั้นโบราณเผิ่นว่ายาก เรียกอยู่กรรมแท้ๆ นอนเฝ้าถ่านไฟ ทั้งบางตัวกินน้ำร้อน ทั้งจ่อยผอมโซ กินแต่ของของเค็มก็เพื่อเบาบางเพื้อ เป็นกรรมแท้แนวใด๋ก็ลำบาก หม้อก็เรียกหม้อหรรมถืกต้องโบราณเฒ่าแต่หลัง ต้องอาบแต่น้ำร้อนให้มีเลือดลมดี

หลายๆท่านที่เป็นคนอีสานบ้านเฮา คงจะเคยได้ยินภาษิตคำพังเพยว่า “บ้านฝังสายแฮ่ บ้านแพสายเบือ” หมายถึง บ้านเกิดนั่นเอง มาจากพิธีกรรมในสมัยเก่า เมื่อมีคนเกิดจะต้องมีพิธีกรรมอย่างหนึ่งคือ “ฝังสายแฮ่” แฮ่ หมายถึง รก สายที่โยงมาจากรกไปหาสะดือเรียกว่า “สายแฮ่” สายแฮ่นี้จะต้องตัด

ตำนานตาแฮก เป็นนิทานพื้นบ้านอีสานประเภทนิทานอธิบายเหตุเพื่อจะตอบคำถามว่า “ทำไมต้องไหว้ผีตาแฮกก่อนทำนา” (ตาแฮก-ผีประจำไร่นา) ชาวอีสานจะไหว้ผีตาแฮกในบุญเดือนหก หลังจากบุญบั้งไฟ และบุญเดือนสิบเรียกว่าบุญข้าวสากหรือสลากภัต ซึ่งเป็นฤดูที่ข้าวในนากำลังเริ่มตั้งท้องและออกรวง ไหว้ผีไร่นาในเดือนสิบ

ว่ากันตามฮีตคลองประเพณีอีสานอีกข้อหนึ่งเมื่อถึงคราวเดือนสิบ (15 ค่ำ เดือน 10) นั่นก็คือประเพณีบุญข้าวสาก หรือ ข้าวฉลาก หมายถึงบุญที่ให้พระเณรทั้งวัด จับสลากเพื่อจะรับปัจจัยไทยทาน ตลอดจนสำรับกับข้าว ที่ญาติโยมนำมาถวาย (ภาคกลางเรียกข้าวสารทหรือข้าวกระยาสารท) มูลเหตุที่ทำให้เกิดบุญข้าวสาก

ย้อนหลังไปในอดีต  มากกว่า  120  ปีมาแล้ว ป่าดงดิบอันกว้างใหญ่ไพศาลคั่นกลางระหว่างที่ราบลุ่มภาคกลางกับที่ราบสูงภาคอีสาน นั่นคือ  เทือกเขาพนมดงรัก มีเรื่องเล่าตำนานเกี่ยวกับดงพญาไฟ ดงพญาเย็นนี้ว่า ในสมัยหนึ่ง ขุนบรมราชาได้สร้างเมืองขวางทะบุรีขึ้น และได้ประกาศห้ามการฆ่าสัตว์ตัดชีวิตในวันพระ

ด้วยประวัติศาสตร์ที่ยาวนาน ทั้งที่ถูกบันทึกไว้ และ เริ่มเลือนลางหายไป เช่น ชื่อเดิมในประวัติศาสตร์ของแต่ละจังหวัดในภาคอีสาน ที่หลายๆคนอาจจะยังไม่เคยได้ยิน วันนี้ทีมงานอีสานร้อยแปดจึงได้ทำการรวบรวมข้อมูล ชื่อเดิมในประวัติศาสตร์ของแต่ละจังหวัดมาฝากครับ ไปดูกันเลยว่าแต่ละจังหวัดนั้นมีชื่อเดิมว่าอย่างไรบ้าง จังหวัดกาฬสินธุ์ (เดิมชื่อ

ทุ่งกุลาร้องไห้เป็นที่ราบขนาดใหญ่ มีพื้นที่ประมาณ 2,000,000 ไร่ มีอาณาบริเวณครอบคลุมพื้นที่ 5 จังหวัด คือ จังหวัดร้อยเอ็ด จังหวัดศรีสะเกษ จังหวัดสุรินทร์ จังหวัดบุรีรัมย์ และจังหวัดมหาสารคาม พื้นที่ส่วนใหญ่ประมาณ 700,000 ไร่ อยู่ในเขตจังหวัดร้อยเอ็ด บริเวณอำเภอโพนทราย อำเภอเกษตรวิสัย และอำเภอปทุมรัตน์ สาเหตุที่ทุ่งนี้มีชื่อว่า