ประโยคสนทนาภาษาอีสาน 21 - 30 จาก 2286

บอกว่าอย่า อย่า มันก่ะบ่ฟังความ ข่อยซะมะ "คันแข่ว"แท้น้อ ลูกสาวพุเนี้ยน่ะ
คำแปล พ่อรู้สึกหงุดหงิดที่ลูกสาวเตือนไม่ฟังแต่ก็ทำอะไรไม่ได้ ก็เลยได้แต่ "คันแข่ว" 

ตัวอย่าง รถคันนี้ตั้งแต่ออกมาค้ำคูณขนาด บ่มีฮ๊ะบ่มีซน แปลว่า รถคันนี้ตั้งแต่ซื้อมาดีมากๆ ไม่เคยเฉี่ยวชนอะไรเลย

ไปเฮ็ดการเฮ็ดงาน ขอให้ค้ำให้คูณเด้อบักหล่าเด้อ แปลว่า ไปทำงานก็ขอให้เจริญก้าวหน้าในการงาน
 

ควย ถ้าเป็นคำนาม จะหมายถึง ควาย หรือ กระบือ 

แต่ในที่นี้ ควย หมายถึง โยก โยกเยก โคลงเคลง
เช่น

-แข่วควย หมายถึง ฟันโยก
-ลมพัดแฮงจนเสาเฮียนควย หมายถึง ลมพัดแรงจนทำให้เสาบ้านโยก
-หัวควย หมายถึง หัวโยกหัวคลอน

ตัวอย่างประโยค

-บ่าวหน่อพาน้องกระแตไปต่อยบักขามแป แต่ต้นบักขามแปมันสูงใช่ไม่คันก๋อต่อยบ่เถิง กะเลยพากันหาเกินไปก่ายขึ้น น้องกระแตเป็นคนจับ อ้ายหน่อเป็นผู้ขึ้น แต่อ้ายหน่อเลาย่านตก กะเลยบอกน้องกระแตจับเกินให่แน่นๆอย่าสะให่มัน "ควย" เด้อ เดี๋ยวอ้ายสิตก พะนะ

แปลว่า

-บ่าวหน่อพาน้องกระแตไปเก็บมะขามเทศ แต่ต้นมะขามเทศมันสูง ใช้ไม้ตะขอสอยไม่ถึง ก็เลยพากันหาไม้มาทำเป็นบันไดพาดปีนขึ้น ให้น้องกระแตเป็นคนจับ อ้ายหน่อเป็นผู้ปีน แต่อ้ายหน่อแกกลัวตก ก็เลยบอกน้องกระแตให้จับกระไดให้แน่นๆอย่าให้มัน "โยก" นะ เดี๋ยวอ้ายหน่อจะตก พะนะ

หรือ -อ้ายซาญพาน้องตั๊กไปขี่รถสักกะยานเล่น อ้ายชาญเป็นคนถีบให่น้องตั๊กซ่อน สองคนมีแต่คนใหญ่ๆหนักหลายจนล่อสักกะยานลูกปืนแตก ล้อ "ควย" ก๊อกแล่ก ก๊อกแล่ก ไป

หมายถึง

-พี่ชาญพาน้องตั๊กไปขี่จักรยานเล่น พี่ชาญเป็นคนถีบให้น้องตั๊กเป็นคนซ้อนท้าย ทั้งสองคนมีแต่คนตัวใหญ่ๆน้ำหนักมากจนล้อจักรยานรับน้ำหนักไม่ไหวจนลูกปืนล้อแตก จนล้อ "โคลงเคลง" ไปมา

"ควยตู้มักซน คนจนมักเว้า" หมายความว่า ควายทุยมีเขาสั้นแต่ชอบขวิดนู่นขวิดนี่ชอบชนควายตัวอื่นแม้เขาจะยาวกว่าเป็นนิสัย แต่ควายที่เขายาวเป็นนักชนระดับชาติ จะไม่แสดงท่าทางคึกคะนอง เช่นเดียวกับคนพูดจ้อทั้งหลาย มักจะเป็นคนจนชอบคุยโม้โอ้อวด แต่คนรวยจริงเขาไม่แสดงออก คนเก่งจริงไม่ขี้คุย เขา"คมในฝัก"

ผ่อไหญ่นั่นเพิ่นอยู่บ้านนี่มาตั่งแต่ตำอิดพุ้นหนะ 

แปลว่า
ตาคนนั้นท่านอยู่บ้านนี้มานานมากแล้ว

 ตำอิดตำก่อ บ่าวหน่อเพิ่นผู้ฮ้ายคือจังหยังนี่ แต่เดี๋ยวนี้เพิ่นผู้จบคือจังหยังนี่
แปลว่า
แต่ก่อนแต่ไร บ่าวหน่อคนี้ขี้เหล่มาก แต่ตอนนี้เขาดูดีมาเลยที่เดียว

หม่องตำอิด : สถานที่เริ่มเป็นครั้งแรก  เช่น หม่องตำอิดบ้านข่อยอยู่โขงเจียมแต่ว่าตอนนี้ข่อยย้ายมาอยู่พิมูลแล้ว

บักเรณู แม่เอิ้นบ่ได้ยินบ่ หมายความว่า เรณู (ชื่อคน) แม่เรียกไม่ได้ยินเหรอ

สูสิหนิ่งกันเฮ็ดหยัง ฟ่าวเฮ็ดฟ่าวแล้ว หมายความว่า จะมัวแต่เกี่ยงกันทำไม รีบทำให้มันเสร็จไปสิ

ข่อยกับเจ้าเป็นสายแนน หมายความว่า ฉันและเธอเป็นเนื้อคู่ซึ่งกันและกัน

เพลง สายแนนหัวใจ มีเนื้อเพลงและความหมายที่เกี่ยวข้องกับคำว่า สายแนน

ผู้ฮ้ายคือมึงสิหาเมียได้บ่ หมายถึง หน้าตาไม่หล่อแบบนี้ คงไม่มีผู้หญิงคนไหนสนใจ

บักผู้ฮ้าย หมายความว่า ไอ้ขี้เหร่

กะบอง มีอยู่ 4 ชนิด ชนิดที่ทำด้วยไม้ผุหรือขอนดอกคลุกด้วยน้ำมันยาง เรียก กะบองขี้ยาง ชนิดที่ทำด้วยชันหรือขี้ชี เรียก กะบองขี้ชี ชนิดที่ทำด้วยยางพลวงที่ตกลงมากับขุยไม้พลวง เรียก กะบองขี้ตก ชนิดที่ทำด้วยรังแมลงคล้ายตัวชันโรง เรียก กะบองขี้ควง