ประโยคสนทนาภาษาอีสาน 268 - 277 จาก 2286

เผิ่นเจ็บปวดหลาย นอนกลิ้งเกลือกลิเลือทั่วเฮือน 
แปลว่า แกเจ็บปวดมาก นอนทุรนทุรายไปมาทั่วทั่งเรือน 
เป็นภาษาเก่า ทางลาวยังใช้อยู่

เช่น เจ้าอย่าไปถอดเกิบไว้ทั่วทีปเด้อ หมามันสิคาบเด๊ะ  หมายถึง อย่าถอดรองเท้าไว้ทั่ว เพราะสุนัขมันจะคาบไป

เชิบ เชิบ หมาคาบเกิบเข่าป่าบักนัด ผู้หญิงแลนไล ผู้ซายแลนลัด หมาแลนเข้าวัดเลยบ่ได้ไส่เกิบ

แปลว่า
เชิบๆ สุนัขคาบรองเท้าเข้าป่าสัปปะรด ผู้หญิงวิ่งไล่ ผู้ชายวิ่งไปลัด สุนัขวิ่งเข้าวัดเลยไม่ได้ใส่รองเท้า 

เฮาใส่เกิบ = ฉันใส่รองเท้า  

สูๆเห็นเกิบข่อยถอดไว้นี้บ่
พวกเธอเห็นรองเท้าฉันถอดไว้ตรงนี้ไหม  

ยาไซเกิบเข่าฮ่อง(อย่าใส่รองเท้าเข้าห้อง)  

ปั๊ดโท๊ะ มื้อนี้ปกรณ์ใส่เกิบสีแดงง้ามงาม

แปลว่า โห! วันนี้คุณปกรณ์ใส่รองเท้าสีแดงสวยมากเลย  

ก่นร่อง แปลว่า ขุดร่อง (น้ำ) ในภาษาอีสานจะออกเสียงว่า ก่นล่อง เพราะภาษาอีสานจะไม่มีการออกเสียงควบกล้ำ ร ล ว จึงออกเสียงคำนี้ว่า ก่น-ล่อง

มื้อนี้ ข่อยไปก่นมันมาต้มให้เจ้ากินแก้เมื่อย เจ้าสิกินบ่ แปลว่า วันนี้ ผมจะไปขุดมัน มาต้มให้คุณกินให้หายเมื่อย คุณจะกินไหม

ไปก่นกบก่นเขียด แปลว่า ไปขุดหากบหาเขียดเพื่อมาทำอาหาร

ก่นส่าง แปลว่า ขุดบ่อน้ำ

ตัวอย่าง : สาวแหล่ดีใจหลายผู้บ่าวซื้อก้องแขนมาให่ 

คำแปล : สาวแหล่ดีใจมากหนุ่มคนรักซื้อกำไลมือมาให้

ข่อยแนมไปเห็นเด็กน้อยปาหำเล่นน้ำ ส่งในกองออกยอกนึง
แปลว่า-ผมมองไปเห็นเด็กๆแก้ผ้า เล่นน้ำกางเกงกองเต็มพื้นอยู่เลย

ก้องโต๊ะ 
แปลว่า ใต้โต๊ะ 
เป็นภาษาเก่า

เป็นศัพท์ที่คนในภาคอีสานค่อนข้างใช้น้อย

เช่น อาจารย์:นายซัย โตฟ้าวเมี้ยนก้องโต๊ะโตไวๆ มันหมุ่นโพดนา

แปลว่า นายชัย เธอช่วยเก็บของใต้โต๊เร็ว มันเละเทะเกิน

-ก้อ หมายถึงการม้วนเข้าหากัน หรือ เป็นลักษณะนามของสิ่งที่เป็นม้วนๆ เช่น ก้อด้าย หมายถึง ม้วนของเชือกเส้นเล็กๆ 
-ก้อสาด หมายถึง ม้วนเสื่อ การเก็บม้วนเสื่อ
-ก้อเซียกว่าว หมายถึง การม้วนเชือกที่ใช้ผูกว่าวเข้าใว้เพื่อเก็บไว้
-ก้อกอกยา หมายถึง การพันยาเส้น เพื่อให้เป็นยาสูบ
- ก้อแขนเสี่ย หมายถึง การพันแขนเสื้อขึ้น

สรุปแล้ว "ก้อ"หมายถึง การม้วน หรือ การพัน นั่นเอง พะน้า พะนะ

อีหล่าๆ ไปเอากะบ่วงมาให่แม่แหน่

หนูๆ ไปหยิบช้อนมาให้แม่หน่อย

ยายอันนี้เจ้าคือกะเลิงเบิ๊บแท๊

แปลว่า ยายทำไมถึงได้ม้าดีดกระโหลกแบบนี้

มักใช้พูดคุยหยอกล้อกันในกลุ่มเพื่อน คำว่ายายในที่นี้ไม่ได้หมายถึงคนแก่ แต่มักใช้เรียกเพื่อนๆกันในกลุ่ม

ตัวอย่าง
จารย์ใหญ่เอาคันได ก่ายขึ้นต้นพร้าว
คำแปล
จารย์ใหญ่เอาบันไดพาดขึ้นต้นมะพร้าว

ตัวอย่าง
สาวส่ามักนอนเอาขาก่ายอีพ่อ
คำแปล
สาวส่าชอบนอนเอาขาพาดทับคุณพ่อ